ارزيابي اثرات آنتي اكسيداني اسانس گياه مرزه زراعي در روغن كلزا و روغن ماهي كيلكا

مقدمه: امروزه، تمايل مصرف‌كنندگان به مصرف غذاهايي با ارزش تغذيه‌اي بالا و عاري از مواد شيميايي افزودني افزايش پيدا كرده است. در همين زمينه تلاش‌هاي متعددي براي يافتن آنتي اكسيدان‌هاي طبيعي از منابع گياهي صورت گرفته است. اسانس مرزه، مايعي بي رنگ يا متمايل به زرد است. اين اسانس حاوي تركيبات فنلي نظير كارواكرول، سيمول و تيمول است و خواص ضد ميكروبي و آنتي اكسيداني بالايي دارد. هدف از اين پژوهش، بررسي ميزان تركيبات فنوليك موجود در اسانس مرزه زراعي به عنوان منبع تركيبات آنتي اكسيداني طبيعي و هم چنين تعيين ميزان فعاليت آنتي اكسيداني تركيبات استخراج شده در روغن كلزا و ماهي كيلكا بود. مواد و روش‌ها: ابتدا گياه مرزه زراعي جمع‌آوري و سپس در سايه خشك شد. اسانس گياه با استفاده از روش كلونجر استخراج و توسط دستگاهGC/ MS تجزيه و شناسايي شد. سپس ميزان كل تركيبات فنوليكي موجود در آن با استفاده از روش فولين سيوكالتو سنجيده شد. اثرات آنتي‌اكسيداني غلظت هاي 05/0%، 1/0%، 2/0% و 3/0% اسانس مرزه زراعي در مقايسه با نمونه شاهد و آنتي‌اكسيدان مصنوعي بوتيل‌هيدروكسي‌آنيزول (02/0%) و با ارزيابي شاخص‌هاي پراكسيد، تيوباربيتوريك اسيد و آزمون رنسيمت در روغن كلزا و ماهي كيلكا مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: كارواكرول، گاما ترپينن، آلفا ترپينن و پاراسيمن به عنوان تركيبات اصلي تشكيل دهنده اسانس مرزه زراعي شناسايي شدند. ميزان كل تركيبات فنوليك موجود در اسانس مرزه زراعي 279/0±739/0 ميلي‌گرم گاليك اسيد/ميلي‌ليتر تعيين شد. اسانس مرزه زراعي در سطح غلظت 3/0% بهترين اثر آنتي اكسيداني را در جلوگيري از افزايش شاخص پراكسيد و تيوباربيتوريك اسيد نشان داد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه اسانس مرزه زراعي يك آنتي اكسيدان طبيعي مناسب و جايگزين خوبي براي آنتي اكسيدان مصنوعي بوتيل هيدروكسي آنيزول جهت پايدارسازي و حفظ كيفيت روغن ماهي و روغن كلزا مي باشد.