ارزيابي روش‌هاي هيدرولوژيكي برآورد بار معلق در رودخانه (مطالعه موردي: رودخانه چم‌سياه)

Evaluation of the hydrological methods for predicting suspended sediment load in rivers (Case study: Chamsiah River)

آگاهي از ميزان انتقال رسوبات معلق از ديرباز براي مهندسان و طراحان تاسيسات آبي هميشه از مشكلاتي بوده كه در انجام هر پروژه آبي با آن روبرو بوده‌اند. عدم آگاهي از ميزان انتقال بار معلق و به‌ويژه برآورد كمتر از ميزان واقعي آن مي‌تواند سبب طراحي نادرست و در نتيجه اثرات مخرب بعد از اجرا در سازه‌هاي آبي شود. به ‌طور كلي احداث سازه‌هاي هيدروليكي از جمله سدها، پل‌ها، نيروگاه‌ها و ساير شبكه‌هاي آب‌رساني بدون بررسي و برآورد بار معلق، ممكن نخواهد بود. تاكنون رابطه‌هاي زيادي براي برآورد بار معلق پيشنهاد شده است. در اين پژوهش براي ارزيابي شش روش هيدرولوژيكي برآورد بار معلق در رودخانه چم‌سياه استان كهگيلويه و بويراحمد (بالادست سد كوثر) شامل روش تك‌خطي، حد وسط دسته‌ها، تداوم جريان، تجمعي حد وسط دسته‌ها، فصلي و دوره مشابه هيدرولوژيكي ارزيابي شد. اين روش‌ها از نظر شيوه استفاده از آمار دبي جريان يا نوع منحني سنجه رسوب با يكديگر متفاوت‌اند. نتايج به ‌دست آمده اختلاف زيادي را بين روش‌هاي مختلف نشان داد، كه در نهايت روش تك‌خطي به‌عنوان روش بهينه و روش تداوم جريان به‌عنوان روش نامناسب تشخيص داده شد.

Estimating the suspended sediment transfer rate has always been considered as a complicated work for engineers from the past which they were faced with it in doing any water project. Lack of knowledge about the transfer rate of the suspended sediments and particularly an estimate lower than its actual rate can lead to wrong design and consequently destructive effects after the performance in hydraulic structures. Generally, constructing of hydraulic structures such as dams, bridges, power stations and other water supplies is impossible without studying and predicting suspended sediment load. Many relations have been suggested for estimating the suspended sediment load. In this study, six hydrological methods, including single-linear, mean of categories, continuance of flux, the cumulative mean of categories, seasonal and similar hydraulic period have been used for estimating the suspended sediment load in Chamsiah River situated in Kohgiloyeh and Boyerahmad province. These methods are different in using statistics of flow discharge or kind of sediment rating curve. Results indicate a significant difference among considered methods, and finally the cumulative single-linear had been chosen as the optimum method and the continuance of flux method specified as the unsuitable one.