دگرريختي همزمان و پس از تبلور گرانيتوييد زهري بر پايه ي شواهد بافتي در پايانه هاي پهنه ي برشي نهبندان، خاور ايران

Deformation of the Zahri granitoid during and after crystallization inferences from textural evidences in the terminations of Nehbandan shear zone, Eastern Iran

توده ي گرانيتوييدي زهري با جنبش همزمان با زمين ساخت به درون سنگ هاي افيوليتي وابسته به كرتاسه ي پسين نفوذ كرده است. اين گرانيتوييد با راستاي كلي شمال باختري - جنوب خاوري در پايانه هاي سامانه ي برشي نهبندان واقع در شمال پهنه ي جوش خورده ي سيستان در اوايل ايوسن جاي گيري شده است. گسترش بافت هاي حالت ماگمايي تا حالت جامد با دماي پايين در اين توده، نمايانگر پيشرفت دگرريختي با كاهش محتواي گدازه در طي تبلور و سردشدگي است. وجود شواهد روشني از دگرريختي در حضور گدازه نظير پرشدگي شكستگي هاي پلاژيوكلاز به وسيله ي كوارتز و ريزساخت هاي حالت جامد با دماي بالا از قبيل طرح صفحه شطرنجي و آغاز مهاجرت مرز در دانه هاي كوارتز بيانگر گسترش بافت ها در طول و يا اندكي پس از تبلور كامل ماگماست. ريزساخت هاي حالت جامد نظير تجديد تبلور از نوع چرخش خرد دانه ها و گاه برآمدگي در دانه هاي كوارتز، ميرميكيتي و كاهش اندازه ي دانه هاي تجديد تبلور يافته در پلاژيوكلاز و طرح هاي روباني بيوتيت هاي دگرريخت شده، بيانگر دگرريختي پيشرونده همزمان با سردشدگي اين توده است. برگوارگي هاي اندازه گيري شده در صحرا در گرانيتوييد زهري راستاي غالب W-E تا NW-SE (ميانگين قطب برگوارگي: o57o/002) دارند كه در مراحل مختلف تبلور ماگما راستاي مشابهي را نشان داده اند. حضور ريزساخت هاي همزمان ماگمايي و سازگاري بافت هاي صفحه اي حالت جامد مزوسكوپي با راستاي عمومي پهنه هاي برشي واقع در پايانه هاي سامانه ي برشي نهبندان، گواه بر نقش اين پايانه ها و دگرريختي وابسته به آن در گسترش بافت ها در اوايل ايوسن است.

The Zahri granitoid body has intruded into the Late Cretaceous ophiolitic rocks syn-tectonically. This granitoid with NW–SE general trend was emplaced along the terminations of Nehbandan shear system in the northern Sistan suture zone during the Early Eocene. Development of magmatic to low temperature solid-state fabrics have shown the progressive deformation with decreasing melt content during crystallization and cooling in this body. There are clear evidences of deformation in the presence of melt phase such as fractures of plagioclase filled by quartz as well as microstructures of high-T solid-state deformation such as chessboard patterns and beginning of grain boundary migration in quartz grains that suggest these fabrics have been developed during or just after complete crystallization of magma. The solid-state microstructures such as subgrain rotation and occasionally bulging recrystallization in quartz grains, myrmekite and decrease in grain size of recrystallized plagioclase and ribbon patterns in deformed biotites have suggested changes in crystal structure in the progressive deformation during cooling of the body. Foliations measured in the field have shown predominantly W-E to NW–SE strikes (mean foliation pole: 002o/57o) in the Zahri granitoid and at different stages of magma crystallization have demonstrated similar orientations. The presence of synmagmatic microstructures and the concordance of solid-state mesoscopic-scale planar fabrics with general trend of shear zones in the terminations of Nehbandan shear system imply that the role of these terminations and associated deformation in fabric development during the Early Eocene.