نحوه ايجاد مدل‌هاي دبي– مدت– فراواني با روش سري زماني جزيي، مطالعه موردي: ايستگاه سلطاني هليل‌رود

Development of the QDF models using partial duration series, case study: Soltani station on Halilrood river

در مطالعات پروژه‌هاي آبي نه‌تنها مقدار بيشينه دبي لحظه‌اي جريان مورد نياز است، بلكه برآورد دبي متوسط بيشينه و حجم‌هاي مرتبط با آن نيز در مدت مشخص و در دوره بازگشت‌هاي مختلف مورد نياز است. روشي كه در مقاله معرفي و استفاده شده، به‌كارگيري سري زماني جزيي در نمونه‌گيري است. به‌عبارت ديگر، نمونه‌گيري از سري‌هاي زماني بالاتر از يك آستانه معين است. در اين روش، ممكن است در يك سال چند بيشينه وجود داشته باشد و يا در يك سال داده‌‌هاي بالاتر از آستانه انتخاب شده وجود نداشته باشد. مزيت اين روش در اين است كه اجازه انتخاب مقاديري را مي‌دهد كه نماينده مناسب‌تري براي جامعه آماري سيلاب‌ها است. تنها مزيت نمونه‌گيري از داده‌‌هاي بيشينه سالانه و به‌صورت يك عدد بيشينه در هر سال اين است كه داده‌‌هاي اخذ شده از يك‌ديگر مستقل هستند، اما مي‌توان با آزمون استقلال و ايستايي، معايب روش سري جزيي را كه نمونه‌‌هاي بيش‌تري در سال اخذ مي‌كند، برطرف نمود. در مطالعه حاضر، ايستگاه آب‌سنجي سلطاني بافت بر سرشاخه هليل‌‌رود به‌‌عنوان مبناي كار انتخاب شده است. اين رود در قسمت غرب استان كرمان واقع است. هرچند از لحاظ تيوري نتايج نشان مي‌دهد كه در دوره بازگشت حدود 10 سال و پايين‌تر روش سري جزيي، ارقام بيش‌تري ارايه مي‌كند، ولي مقايسه نتايج آن در ايستگاه سلطاني بافت با 27 سال آمار، قابل ملاحظه نبوده است. روش سري جزيي نسبت به‌روش بيشينه سالانه زودتر به جامعه آماري نزديك مي‌شود و براي ايران كه طول دوره‌هاي آماري آن كوتاه است، مناسب است. با انجام اين مطالعه نرم‌افزارهاي لازم براي ايران تهيه و معرفي شده است.

In water resources projects, the maximum instantaneous discharge as well as the maximum average flood discharge and their corresponding volumes in any given durations and return periods are required. In this study a method selected to investigate the Partial Duration Series (PDS) where the sample sizes are greater than pre-identified thresholds. In this method, randomly several observations are selected for a given year while some years have no observation greater than the threshold.. Selecting the most appropriate observations as representative for floods is the main characteristic of the PDS method. In contrast, the main advantage of the Maximum Annual Series (MAS) can be referred to the inherent independence of the data. This subject can be validated and examined in the PDS using randomness and stationary tests. The Soltani hydrometric station in Halilrood River located in south-west of Kerman province, Iran was selected as a case study. Comparison of the theoretical results of the PDS and MAS methods indicated that the estimated values of PDS for 10 years and smaller return period are greater than those of MAS. However the results for this study area show this difference is negligible for 27 years data. The PDS method quickly approaches the population for a given data. Therefore the PDS is favorable for hydrometric stations with limited data availability. The required software coherent with Iranian data were prepared and presented in this study.