ابزارهاي سنجش سواد سلامت: يك مرور نظام مند

Health literacy measures: A systematic review of the literature

سواد سلامت هم اكنون به عنوان يكي از اجزاي مهم سلامت همگاني تلقي مي‌شود. سواد سلامت به دليل ايفاي نقشي مهم بر نحوه تصميم گيري اشخاص در زمينه‌هاي مرتبط با سلامت، ارتقاي سطح سلامت جامعه و بالا بردن كيفيت ارايه خدمات بهداشتي درماني، مورد توجه سياستگذاران قرار گرفته است. بنابراين سنجش ميزان سواد سلامت مي‌تواند امري مفيد و به عبارتي ضروري باشد تا از احتمال بروز خطرات ناشي از سواد محدود جلوگيري شود. ابزارها و مقياس‌هاي متعددي براي سنجش سواد سلامت طراحي شده اند. اين مطالعه با هدف مرور بر متون پژوهشي جهان پيرامون ابزارهاي سنجش سواد سلامت از 1993 تا پايان سال 2012 ميلادي انجام شد. در اين بررسي نظام‌مند كليد واژه‌health literacy در عنوان مقالات و كليد واژه‌هاي ( tool, instrument, scale, questionnaire, measure) در عنوان و چكيده مقالات چاپ شده در پايگاه‌هاي علمي معتبر بين‌المللي مورد جستجو قرار گرفت و كليه مقالات انگليسي و مرتبط فهرست شد (1788 مقاله). سپس خلاصه مقالات بررسي شده و در چند مرحله موارد تكراري و غير مرتبط از مطالعه حذف گرديد. در نهايت 42 مقاله براي بررسي جامع و استخراج داده‌ها انتخاب شدند. اطلاعات به دست آمده، با تلخيص مطالب در قالب جدول و نمودار ارايه شد. وفق نتايج اين مطالعه 23 ابزار اصلي سنجش سواد سلامت شناسايي شد. نتايج اين مطالعه نشان داد ابزارهاي موجود سنجش سواد سلامت علاوه بر پيچيدگي‌هاي خاص خود، جامع هم نيستند. نتيچه كلي حاصل از اين مطالعه اين بود كه ابزار هاي سنجش سواد سلامت بايد ساده، كوتاه و جامع باشند. همچنين با توجه به فقدان ابزاري بومي براي سنجش سواد سلامت در ايران، طراحي چنين ابزاري لازم به نظر مي‌رسد.

Objective (s): Health literacy is a relatively new emerging concept in public health. It is also a new area for research with links to communication. It has been suggested that poor health literacy poses a major barrier to public’s health and might represent a major cost to health care system. The aim of this study was to review instruments that measure health literacy. Methods: A review was undertaken of all the full publications in the English language biomedical journals between 1993 and 2012. The search included the combination of keywords ‘health literacy’, and ‘tool’, or ‘instrument’, or ‘scale’, or ‘questionnaire’, or ‘measure’, that appeared in the titles/abstracts of the publications. In addition, a manual search was performed to include additional papers of potential interest. Results: In all 1788 citations were identified. After screening, 1265 duplicate citations were excluded. The remaining 523 citations were further examined and 438 citations were found irrelevant. Finally the full texts of 85 papers were assessed. Of these 42 papers were found to be relevant and were included in this systematic review. We identified 23 instruments that were used to measure health literacy. These all were introduced. Conclusion: Lack of comprehensive instrument to measure health literacy was evident. Thus, developing a new instrument seems necessary. A new tool should be simple, short, and inclusive.