بررسي رابطه‌ ميزان دبي طراحي و وسعت عرصه‌ پخش سيلاب در ايستگاه پخش سيلاب ميان‌كوه استان يزد

Investigating the relationship between design discharge and floodwater spreading area in the Miankoh Staion, Yazd province

با توجه به اين‌كه در سال‌هاي اخير، طرح‌هاي متعدد پخش سيلاب به‌وسيله دستگاه‌هاي تحقيقاتي و اجرايي گسترش يافته است، كمبود اطلاعات در خصوص ضوابط طراحي، باعث شده كه به‌علت عدم تناسب سطح عرصه‌ پخش سيلاب و دبي انحراف يافته، استفاده بهينه از طرح در بعضي از نقاط به‌عمل نيايد. از اين‌رو، تعيين رابطه‌‌اي بين سطح عرصه‌ مورد نياز براي حجم مشخص سيلاب بر اساس ويژگي‌هاي عرصه‌ ضرورت پيدا مي‌كند.بنابراين، با توجه به اين هدف، اجراي طرح در قسمتي از آبخوان ميان‌كوه با وسعت 60هكتار انجام شده است و قبل از هرسيل‌گيري ميزان تراوايي خاك اندازه‌گيري شد. در مدت اجراي طرح در مجموع تعداد شش مرتبه سيل‌گيري اتفاق افتاد كه هر بار ميزان دبي و حجم سيلاب ورودي، مدت زمان سيل‌گيري، ميزان دبي و حجم سيلاب خروجي، مدت زمان نفوذ سيلاب در عرصه‌ و همچنين سطح غرقاب، اندازه‌گيري شد.در مجموع حجم سيلاب ورودي به عرصه‌ پخش، به‌ميزان 2767288 مترمكعب و حجم آب نفوذ يافتهبرابر با 2732361 مترمكعب است. با توجه به اندازه‌گيري عوامل‌ذكرشده در هر سيل‌گيري، رابطه‌ دبي ورودي سيلاب با ميزان سطح پخش سيلاب، شيب عرصه‌، طول خاك‌ريزها، ارتفاع سرريز، مدت سيل‌گيري و ميزان كمينه سرعت نفوذ، برآورد شد.با توجه به نتايج مشخص مي­شود كه سطح غرقاب شده طول خاك‌ريزها و ارتفاع سرريز دروازه‌ها، همبستگي قابل قبولي در سطح اعتماد 99 درصد با دبي بيشينه دارند. عامل زمان تداوم سيل، همبستگي مناسبي با دبي بيشينه نشان نمي‌دهد.

In recent years, several flood-spreading projects are constructed in different provinces. Lack of information about planning criteria caused unsuitable ratio between flood spreading area and selected design flood discharge. To find a relation between two above-mentioned parameters this investigation was performed in 70-hec area of Miankooh flood spreading station. Soil infiltration tests were carried out before and after every flood spreading event. During the research period six flood events were harvested and several parameters were measured including; discharge, volume of flood, time of flood, volume of tail runoff, time of infiltration, area of flooded sections. In total, 2767288 m3 of flood volume was harvested and 2732361 m3 of water was infiltrated. Considering above-mentioned parameters, relation between maximum input discharge and flooded area, slope of the site, length of the embankment, height of weir and flood time were estimated and the final function was offered. As a result, height of weir and length of embankment have significant coordination (99%) with maximum input discharge.