مقاومت آنتي‌بيوزي 13 كلن صنوبر به شته برگ Chaitophorus populi (Koch) در استان آذربايجان شرقي

Antibiosis resistance of 13 clones of Populus spp. to poplar leaf aphid (Chaitophorus populi Koch) in East Azarbaijan

شته برگ صنوبر، Chaitophorus populi Koch (Hemiptera: Aphididae) يكي از آفات مهم مكنده در ايران و استان آدربايجان‌شرقي مي‌باشد كه به طور مستقيم و غير مستقيم به درختان صنوبر خسارت مي‌زند. در اين تحقيق مقاومت آنتي بيوزي 13 كلن صنوبر از سه گونه نسبت به شته برگ صنوبر در شرايط آزمايشگاهي (دماي 2 ± 25 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 5 ± 55 درصد و دوره نوري حدود 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي) طي سال 1387 مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش روي 10 قلمه ي ريشه‌دار صنوبر در ابعاد يكسان از 13 كلن به طول 20 سانتي متر و قطر 5/1 سانتي متر انجام شد. با رها‌سازي پوره‌هاي يك روزه روي قلمه‌ها، روند زيستي پوره از جمله استقرار، تغذيه، دوره نمو قبل از بلوغ پوره‌ها و ميزان توليد مثل تا مرگ طبيعي شته ي بالغ تعيين شد. پس از جمع‌آوري دادهها، نرخ ذاتي افزايش جمعيت (rm) محاسبه شد. تجزيه واريانس نتايج نشان داد كه ميان تاثيرگذاري كلن‌هاي صنوبر روي نرخ ذاتي افزايش جمعيت شته اختلاف معني‌دار وجود دارد. بر اساس مقايسه ميانگين rm ها، تمام پنج كلن مربوط به گونه كبوده، P. alba با داشتن بيشترين مقادير rm (0.271تا 0.302) حساس‌ترين كلن ها نسبت به آفت بودند كه در اين بين كلن P.a82.5 با داشتن بيشترين مقدار rm حساسترين كلن كبوده بود. از بين كلن هاي P. nigra سه كلن p.n82.4، p.n82.8 و p.n56.12 به نسبت حساس بوده و دو كلن ديگر اين گونه شامل p .n 82.7 و p. n 62.154 به نسبت به آفت مقاوم بودند. اما دو كلن p. n 62.191 و p. n 82.6 به همراه تنها كلن گونه ي P. euramericana با توجه به كمترين تاثيرگذاري روي نرخ رشد شته (0591/0 تا 0717/0) به عنوان مقاوم ترين كلن هاي صنوبر برابر جمعيت هاي آفت معرفي شدند.

Poplar leaf aphid, Chaitophorus populi Koch (Hemiptera: Aphididae) is one of the important sucking pests that cause direct and indirect damage on poplar trees (Populus spp.) in Iran and East Azarbaijan province. In this study antibiosis resistance of 13 poplar clones belonging to the three species against poplar leaf aphid under laboratory conditions (25±2 ?C, 55 ± 5% relative humidity and 16L: 8D h photoperiod) was investigated in 2008. Ten rooted cuttings of each clone (with 20 cm long and 1.5 cm in diameter) were used for testing. By releasing one-day-old nymphs on cuttings, the process of their life until natural death of adult aphid such as establishment, feeding, developmental time, survival rate, pre-reproductive time and the number of progeny was determined. After collecting the necessary data, intrinsic rate of natural increase (rm) was calculated. The ANOVA of results indicated that there is significant difference among the effects of poplar clones on rm. Based on compared rm means, all five clone of white poplar, P. alba due to having higher rm-values (0.271 to 0.302) were susceptible clones to the aphid and among them, P. a82.5 with the highest rm was the most susceptible clone of P. alba species. Among the P. nigra clones, p. n82.4, p. n82.8 and p. n56.12 were more susceptible to the pest, respectively. While p. n82.7 and p. n62.154 clones were relatively resistant to pest. Finally, two others (p. n62.191 and p. n82.6 clones) with the only one clone of P. euramericana, given the minimal impact on rm-value (0.0591 to 0.0717) were determined as the most resistsnt among tested clones.