تحليل نحوه بازنمايي ساحل در اشعار نيما يوشيج و مقايسه آن با آثار بهمن محصص

A Comparative Study of Representation of Shore in the Works of Nima Yushij and Bahman Mohasses

در سنت نگارگري ايراني ميان ادبيات و نقاشي رابطه اي تنگاتنگ برقرار بوده است. اين درحالي است كه در دوره معاصر با ظهور جريانات نقاشانه نو، تلاش شد ادبيات و نقاشي به نحوي مستقل ازهم ظاهر شوند. اما برخلاف اين پويه جديد در اين دوره، ما همچنان در مواردي شاهد آنيم كه ادبيات و نقاشي بار ديگر به هم پيوند مي خورند و قرابت قديم خود را به نمايش مي گذارند؛ از آن جمله مي توان به پيوند ميان شعر نيما يوشيج و نقاشي بهمن محصص اشاره نمود. در اين مقاله اين پيوند و شباهت، به لحاظ معنايي و نيز وجود تجربه مشترك نهفته در آثار اين دو هنرمند بررسي مي شود. همچنين، از رهگذر بررسي مفهوم ساحل در اين آثار به بن مايه هاي تجربه دو هنرمند نام برده از مدرنيته، توجه مي شود. روش به كاررفته در اين مقاله، تطبيقي است كه برمبناي مقايسه دو گفتمان شعر و نقاشي و تحليل و تطبيق درون مايه هاي ادبيات موجود در اين زمينه استوار است. در پژوهش حاضر مي كوشيم تا نشان دهيم كه ساحل به مثابه تجربه عميقاً زيسته شده اي برآمده از زيست بوم اين دو هنرمند است كه در دو رسانه متفاوت بازنمايي شده است. در توصيف و تحليل اين بازنمايي نشان داده مي شود كه تجربه هاي آفاقي و انفسي چگونه برهم انطباق مي يابند. همچنين سعي مي شود تا ساحل دريا استعاره اي تعبير شود كه معناي امر مدرن را از دو جهت در خود به همراه دارد. در نگاه نخست خواهيم ديد كه سياليت به عنوان استعاره زندگي مدرن در آثار نيما يوشيج و بهمن محصص در تصوير ساحل و دريا نمايان است. از جنبه ديگر، تبيين خواهد شد كه خط ساحلي به مثابه مرز بين دريا و خشكي، آب و خاك و مايع و جامد، شورشي عليه قطعيت دوگانه باور است.

In the modern art of Iran, painting discourse and poetry discourse (in spite of the ancient artistic tradition) are independent from each other. Nevertheless, poetry and painting sometimes join together; for instance, in the connection between the poetry of Nima Yushij and the painting of Bahman Mohasses. The aim of this paper is to study this connection and also find out the hidden common experience in the works of these two artists. Moreover, via exploring the meaning of “shore” in their works, the roots of the two artists’ experience of modernity is also investigated. The method used in this study is comparative which is based on comparing the discourses of poetry and painting and analyzing the literary themes employed in them. This research aims to show that shore is considered as a deeply lived experience originated from the environment of the two artists which is represented in two different media. The analysis of such representation shows how objective and subjective experiences are conformed to each other. Moreover, “shore” is construed as a metaphor bearing with itself the meaning of modern matter in two aspects. First, fluidity as a metaphor of modern life is displayed in the image of shore and sea in the works of Nima Yushij and Bahman Mohasses. Second, the coastline as a border between sea and land, water and soil, and fluid and solid is a rebellion against dualist certainty.