اثر محلول‌پاشي سولفات روي بر محتواي عناصر معدني، عملكرد دانه و روغن دو رقم گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

Effect of foliar application of zinc sulfate on minerals contenet, seed and oil yields of two safflower cultivars (Carthamus tinctorius L.)

به منظور بررسي اثر محلول‌پاشي سولفات روي بر صفات كيفي و عملكرد دانه ارقام گلرنگ، آزمايشي در سال زراعي 92-1391 در مزرعه دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان، به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. فاكتورهاي آزمايشي شامل دو رقم گلرنگ (صفه و توده محلي اصفهان) و زمان محلول‌پاشي سولفات روي (بدون محلول‌پاشي و محلول‌پاشي در مرحله آغاز رشد ساقه، شاخه‌دهي، گلدهي و پرشدن دانه) در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه اثر محلول‌پاشي سولفات روي بر ميزان عنصر روي دانه، فسفر دانه، كلروفيل a، كلروفيل b، نسبت كلروفيل a به b، عدد كلروفيل‌متر، عملكرد دانه، عملكرد روغن و اجزاي عملكرد دانه معني‌دار بود. محلول‌پاشي در مراحل مختلف رشد محتواي عنصر روي دانه را افزايش داد، در صورتي كه ميزان فسفر دانه در اثر محلول‌پاشي روي كاهش يافت. ميزان كلروفيلa وb، نسبت كلروفيل a به b، عدد كلروفيل‌متر، ميزان روغن، عملكرد دانه و عملكرد روغن در هر دو رقم تحت تاثير محلول‌پاشي روي به طور معني‌دار افزايش يافتند، ولي در اين صفات، به استثناي ميزان روغن دانه، زمان‌هاي‌ محلول‌پاشي تفاوت معني‌داري با يكديگر نداشتند. اثر متقابل رقم و محلول‌پاشي بر ميزان روغن دانه و ميزان كلروفيل a معني‌دار بود. بيشترين ميزان روغن دانه در رقم صفه (??/?? درصد) در محلول‌پاشي در مرحله آغاز رشد ساقه و در رقم محلي اصفهان (??/?? درصد) در محلول‌پاشي در مرحله گلدهي و شاخه‌دهي به‌دست آمد. محلول‌پاشي روي باعث افزايش معني‌دار تعداد طبق در مترمربع و وزن هزاردانه شد، بدون اين كه تاثيري بر تعداد دانه در طبق داشته باشد. به طور كلي عملكرد دانه‌ گلرنگ در اثر محلول‌پاشي سولفات روي در تمام مراحل مورد بررسي در مقايسه با شاهد افزايش يافت و تفاوتي بين مراحل محلول‌پاشي با همديگر وجود نداشت. عملكرد روغن نيز در اثر محلول‌پاشي سولفات روي به جز محلول‌پاشي در مرحله‌ پرشدن دانه در مقايسه با شاهد افزايش يافت. در اين آزمايش هر دو رقم مورد بررسي واكنش مشابهي به مصرف روي نشان دادند و تفاوت معني‌داري از اين نظر بين آنها وجود نداشت.

To investigate the effect of zinc sulfate spraying on seed and oil yields of two safflower cultivars, a field experiment was conducted in Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan, Ahvaz, Iran, in 2012-2013 growing season, as factorial arrangement in randomized complete blocks design with three replications. Experimental factors consisted of two safflower cultivars; Soffeh and Local Isfahan and zinc sulfate foliar application at differenet growth stages at five levels; control (without spraying), spraying at early stem elongation, branching, flowering and seed filling. Results showed that zinc sulfate spraying had significant effect on seed Zn and P contents, chlorophyll a, chlorophyll b, chl-a:chl-b ratio, SPAD value, seed and oil yields and yield components. Spraying of zinc sulfate in different growth stages increased Zn content in seed, however, seed P content decreased. The Zn foliar application significantly increased chl-a, chl-b, chl-a:chl-b ratio, SPAD value, seed oil content and yield, however, there was no significant difference between Zn foliar application in different growth stages. Cultivar × Zn spraying interaction effetc was significant on seed oil content and chl-a. Highest seed oil content in cv. Soffeh obtained in Zn spraying in stem elongation satge and in Local Isfahan in flowering and branching stages. Zn spraying increased head number per unit area and thousand seed weight, with no significant effect on grain number per the head. In general, Zn spraying at all growth stages increased the seed yield, but the differences between growth stages were not significant. Oil yield increased in Zn foliar application compared to control, except for application in seed filling stage. Both of safflower cultivars showed similar response to Zn spraying, but the differences were not significant.