كليدواژه :
اصطلاحات , ساخت‌هاي قالبي , ضرب‌المثل‌ها , كنايات , زبان عامه
چكيده فارسي :
هر زبان و گويش از اجزا و مواد قالبي چون زبانزدها و اصطلاحات، كنايه‌ها و ضرب‌المثل‌ها تشكيل مي‌شود كه باعث غناي آن زبان هستند. گفتارهاي قالبي كاربرد خاص و موقعيت‌شناسانه و نقش موثري در برقراري ارتباط‌هاي اجتماعي دارند. اين گفتارها اغلب شفاهي هستند، زايايي فراوان دارند و حامل معاني عميق و فشرده هستند. اين اجزاي كليشه‌اي و قالبي درطول ساليان و سينه‌به‌سينه به نسل‌هاي بعد منتقل يا در فرهنگ‌ها ثبت مي‌شوند و برخي به‌آرامي در زبان رسمي و حتي ادبي راه مي‌يابند. بخش مهمي از ذخاير زباني غيرمكتوب در فرهنگ‌ها را همين گفتارهاي قالبي‌شده تشكيل مي‌دهند كه ضرورت توجه علمي به اين انواع را دوچندان مي‌كند. مسيله اصلي اين مقاله تبيين مباني نظري و گونه‌شناسي و نشان دادن تنوع گسترده اين كليشه‌هاي قلبي زبان فارسي است. براي اين منظور، ابتدا به معرفي پيشينه و كارهاي انجام‌شده خواهيم پرداخت، سپس ريشه و خاستگاه اين كليشه‌هاي زباني را بررسي مي‌كنيم و ضمن تبيين و تشريح اين گفتارهاي قالبي و زيرگونه‌هاي هريك (نفرين‌ها، دشنام‌ها، تعارف‌ها، دعاها، سوگندها، تهديدها، تكيه‌كلام‌ها، متلك‌ها و كنايات و امثال)، ساخت زباني، مضامين، كاربرد و تنوع آن در زبان عامه را با مثال‌هاي كافي تبيين مي‌نماييم. اين مقاله را به‌عنوان الگويي براي گونه‌شناسي و بررسي‌هاي ساختاري و محتوايي زبان عامه پيشنهاد مي‌كنيم. تحليل‌هاي دستوري، جامعه‌شناسانه و فرهنگي جايگاه قابل بررسي ديگري دارند.
چكيده لاتين :
Every language and dialect is formed of components and materials such as famous stereotypes and idioms, ironies, proverbs that make the language rich. Molded lingual structures have particular applications and roles in establishing social communications. These compressed dialects are often reproductive carrying deep meanings. Over the years, these cliches and stereotypes components are transferred from person to person and from one generation to other and are recorded in the culture. The same molded dialects form the important part of unwritten lingual reserves that double the need of scientific attention. As the main issue this article intends to deal with the explanation of the theoretical basis and typology as well as to show the variation of these molded cliches in the Persian language. For that reason, the author, first focuses on the previous accomplished studies and then studies the root and origin of these lingual cliches. Thereafter, in order to explain and describe these cliches and their sub-typologies, each of which includes curses, insults, compliments, blessings, pledges, threats, idioms, ironies and proverbs, the paper tries to investigate the lingual structure, themes, their applications, and diversities in colloquial language. The current aims of this paper are to present a model to study typology, structure and contents of colloquial languages. Sociological and cultural analyses have their own places and are liable to further study.
