اثر تنش كم‌آبي و محلول‌پاشي سيليكون بر عملكرد و رنگيزه‌هاي فتوسنتزي گندم در منطقه سيستان

Effect of water deficiency tension and silicon foliar application on yield and wheat photosynthetic pigments in Sistan region

سيليكون دومين عنصر موجود در خاك است كه داراي اثر مفيدي در افزايش تحمل گياهان به تنش هاي زنده و غيرزنده مي‌باشد. به منظور بررسي اثر سيليكون در افزايش تحمل به شرايط خشكي در گندم، اين آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زابل در سال زراعي 93-1392 اجرا شد. تيمارهاي اين آزمايش شامل تنش كمبود آب (خشكي) در سه سطح 50 ، 75 و 90 درصد ظرفيت مزرعه (FC) و محلول‌پاشي اسيدسيليكون در سطوح صفر (شاهد)، 1 و 5/1 ميلي‌مولار در سه مرحله بودند. در اين آزمايش تنش خشكي موجب كاهش صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه، طول سنبله، عملكرد بيولوژيك، كلروفيل a، كلروفيلb و پروتيين شد. آبياري در 50 درصد ظرفيت زراعي (تنش شديد) ميزان پرولين را 29/41 درصد نسبت به شاهد افزايش داد. محلول‌پاشي سيليكون در بالاترين سطح (5/1 ميلي‌مولار) موجب افزايش تمام پارامترهاي مورد بررسي از جمله عملكرد دانه (9/2600 كيلوگرم در هكتار)، عملكرد بيولوژيك (6/7651 كيلوگرم در هكتار)، پروتيين (03/13 درصد) و پرولين (02/36 ميكرومول بر گرم وزن تر) گرديد، اما تعداد سنبله در مترمربع بر اثر محلول‌پاشي اين ماده تغيير معني‌داري نداشت. در بررسي برهمكنش محلول‌پاشي سيليكون (5/1 ميلي‌مولار) در شرايط تنش شديد باعث افزايش 95/35 درصدي كلروفيلb نسبت به عدم محلول‌پاشي گرديد. در مطالعه حاضر محلول‌پاشي سيليكون كارايي بالايي در افزايش عملكرد در گياه گندم در شرايط آب و هوايي سيستان از خود نشان داد.

Silicon is the second element in soil which has beneficial impact on increasing plants tolerance to biotic and abiotic tensions. In order to investigate the effect of silicon on increasing tolerance to drought conditions in wheat, this experiment was conducted as split plots in a randomized complete blocks design with three replications in research farm of Zabol University in 2014-15 cropping year. The treatments of this experiment included water deficiency tension (drought) in three levels 50, 75 and 90 percent of field capacity (FC) and silicon acid foliar application in levels zero (control), 1 and 1.5 mm in three stages. In this experiment drought tension caused reduction in traits plant height, number of spike per square meter, one-thousand grain weight, spike height, biological yield, chlorophyll a, chlorophyll b and protein. Irrigation at 50 percent field capacity (sever tension) increased the amount of proline by 41.29 percent compared to control. Silicone foliar application at the highest level (1.5 mm) caused increasing all investigated parameters including grain yield (2600.9 kilogram per hectare), biological yield (7651.6 kilogram per hectare), protein (13.03 percent) and proline (36.02 micro Mole per gram fresh weight), however, number of spike per square meter had not significant change by foliar application effect of the material. In investigating the interaction of silicon foliar application (1/5 mm) in severe tension conditions caused 35/95 percent increasing of chlorophyll b compared to non-foliar application .In the present study silicon foliar application reveled high efficiency on yield increasing in wheat in climate conditions of Sistan.