بررسي اثر باكتري‌هاي محرك رشد گياه بر برخي صفات مرفوفيزيولوژيكي گندم نان تحت شرايط تنش خشكي انتهايي

Investigation the effect of plant growth promoting rhizobactria on some morphophysiological traits of bread wheat under terminal drought tension conditions

اين تحقيق جهت بررسي اثر باكتري‌هاي محرك رشد گياه (PGPR) بر برخي صفات مرفوفيزيولوژيكي گندم نان در شرايط نرمال و تنش خشكي در سال زراعي 90-1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج اجرا شد. اين آزمايش به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار بود. كرت اصلي شامل دو سطح آبياري كامل و تنش خشكي (قطع كامل آبياري در مرحله گل‌دهي تا پايان رشد گياه) و كرت فرعي شامل ارقام گندم نان شامل تجن و DN11 و باكتري PGPR شامل تلقيح بذر به تنهاي با باكتري‌هايAzotobacter chroococcum, Azospirillum lipoferum, Pseudomonas fluorescens ، مصرف توام باكتري (A. chroococcum + A. lipoferum +P. fluorescens) و عدم مصرف باكتري (شاهد) بود. صفات آزمايش شامل عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيكي، شاخص برداشت، ميزان كلروفيل a، b و a+b بودند. با توجه به نتايج تجزيه واريانس، اثر اصلي رقم، PGPR و آبياري بر كليه صفات آزمايش معني‌داري شد. به‌طوركلي، رقم DN11 از نظر كليه صفات آزمايشي نسبت به رقم تجن برتر بود. كاربرد باكتري‌هاي PGPR به‌ويژه كاربرد توام در مقايسه با تيمار شاهد (عدم مصرف باكتري) توانست عملكرد دانه، بيولوژيكي و شاخص برداشت بيش‌تري در هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي توليد نمايد. در شرايط تنش خشكي، تيمار كاربرد توام باكتري و تيمار عدم مصرف باكتري به‌ترتيب داراي بيش‌ترين و كم‌ترين محتوي كلروفيل a، b و a+b بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه مصرف باكتري به‌ويژه كاربرد توام باكتري‌هاي PGPR مي‌تواند ميزان تحمل گندم را نسبت به تنش خشكي افزايش دهد.

This research was conducted in order to investigate the effect of plant growth promoting bacteria (PGPR) on some bread wheat morphophysiological traits under normal and drought tension conditions in research field of Islamic Azad University of Karaj Branch in 2010-11 cropping year. This experiment was in the form of factorial split based on a randomized complete blocks design with four replications. Main plot including two levels of full irrigation and drought tension (complete cut irrigation at anthesis stage until plant full maturity) and sub plot including bread wheat cultivars including Tajan and DN11 and bacteria PGPR included seed inoculation alone with Azotobacter chroococcum, Azospirillum lipoferum, Pseudomonas fluorescens, concurrent use of bacteria (A. chroococcum + A. lipoferum +P. fluorescens) and non consumption bacteria (control). Experiment traits including grain yield, biological yield, harvest index, chlorophyll a, b and a+b content. According to the results of the analysis of variance, the main effect of cultivar, PGPR and irrigation was significant on all experiment traits. Generally, the DN11 cultivar was superior in all experimental traits compared to Tajan cultivar. Application of PGPR bacteria, particularly co-application compared with the control treatment (non-use of the bacteria) could produce more grain yield, biological yield and harvest index in both normal and drought tension conditions. Under drought tension conditions, treatment of co-application of bacteria and treatment of non-use of the bacteria had the highest and lowest chlorophyll a, b and a+b content, respectively. The results of experiment showed that using bacteria especially co-application of PGPR bacteria can increase the amount of wheat tolerance than drought tension.