تبيين نشانگرهاي تدريس‌ اثربخش در دانشگاهها و موسسات آموزش‌عالي و ميزان تحقق آن در دانشگاه اصفهان

Developing Effective Teaching Indicators in Universities and Higher Education Institutions and its Accomplishment in Isfahan University

هدف از نگارش اين مقاله تبيين نشانگرهاي تدريس اثربخش در دانشگاهها و موسسات آموزش عالي و تعيين ميزان تحقق آن در دانشگاه اصفهان است. نشانگرهاي تدريس اثربخش در پنج مقوله طراحي و تدوين درس، ارايه درس، مديريت كلاس، روابط انساني و ارزشيابي عملكرد تحصيلي دانشجويان بررسي شده كه به دليل گستردگي، در اين مقاله فقط مقوله ارايه درس مورد بحث قرار گرفته است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و از منظري ديگر كمّي- كيفي است. در بخش كيفي با استادان نمونه‌كشوري مصاحبه و در بخش كمّي عملكرد تدريس اعضاي هييت ‌علمي دانشگاه اصفهان ارزيابي شده است. براي انتخاب اعضاي هييت علمي دانشگاه اصفهان از روش نمونه‌گيري طبقه‌اي متناسب با حجم استفاده شده و به منظور ارزيابي عملكرد افراد انتخاب شده، تعداد 1245 دانشجوي سالهاي سوم و چهارم دوره كارشناسي در تحقيق شركت داده شده‎اند. يافته‌هاي تحقيق نشان داد كه در بخش كيفي استادان نمونه‌كشوري بر سه مقوله شروع و پايان مناسب درس، تدريس سوال محور و توام با مشاركت دانشجويان و برخي ملاحظات خاص تدريس تاكيد داشته‌اند. در بخش كمّي اعضاي هييت علمي دانشگاه اصفهان با كسب نمره 60/3، بيش از حد متوسط به نشانگرهاي ارايه درس توجه داشته‌اند. عملكرد اعضاي هييت علمي برحسب دانشكده و مرتبه ‌علمي تفاوت معناداري نداشته، اما عملكرد آنان برحسب سابقه تدريس متفاوت بوده است. اعضاي هييت ‌علمي داراي سابقه تدريس 10-1 سال نسبت ‌به افراد داراي سابقه تدريس20-11 سال عملكرد بهتري داشته‌‍‌‌‌اند.

The purose of this article is to develop effective teaching indicators in universities and higher education institutions and degree of its accomplishment in Isfahan University. The paper determines effective teaching indicators in five domain, designing and developing the courses, teaching, classroom management, human relations and evaluating studentʹs academic performance. Because of the broadness of the subject, in this paper only lesson presentation domain has been discussed. In this study both qualitative and quautitative method were used. In the qualitative part, the teaching performance of Isfahan University faculties was evaluated. A stratified sampling method was used to select faculties. In order to evaluate the performance of the selected faculties in the quantitative part, 1245 third and forth grade undergraduate students took part in the research. Finding of research indicated that exemplar faculties emphasized on: importance of beginning and ending of the lesson; question oriented teaching and student participation; and considerations of teaching in university. The mean that was measured in the quantitative section was 3.60 and it was more than the mean of effectiveness criterion (3.5). In this research the observed differences among the performance of the faculty members in regard to their faculties and degree were not significant, except in regard to record service, that the faculty members with 1-10 year service had better performance than those with 11-20 years. Keywords: Teaching, Lesson Presentation, National Exemplar Faculty and Faculty Member.