تحولات نهاد پليس در بستر يافته هاي جرم شناسي

زمينه و هدف: در دهه هاي اخير، نظريه هاي جرم شناسي تقريباً تمامي حوزه هاي علوم جنايي و به خصوص آيين دادرسي كيفري را متحول ساخته است. با توجه به اينكه پليس به‌عنوان اولين نهاد ذي نقش در فرايند كيفري و حلقه ارتباطي مردم و دستگاه قضايي شناخته مي شود، سوال اين است كه آيا از يافته هاي جرم شناسي تاثير پذيرفته است؟ در اين نوشتار، پس از بيان ويژگي هاي پليس سنتي و انتقادات وارد بر آن از منظر نظريه-هاي جرم شناسي، پليس نوين و انتقادات وارد بر آن، موردمطالعه قرار خواهد گرفت. روش تحقيق: اين تحقيق به روش توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي انجام‌شده است. يافته ها: نهاد پليس در طول تحولات حقوق كيفري، همچون ديگر نهادهاي كيفري، مشمول تحولات گوناگوني شده است. اين تحولات كه متاثر از يافته هاي جرم شناسي مي باشند، اين نهاد را در طول سال هاي متمادي دچار تغييرات اساسي كرده است. پليس در ابتدا همچون سيستم عدالت كيفري، صرفاً با تاكيد بر دستگيري فوري بزهكاران، سعي بر آن داشت بر افكار عمومي جامعه تاثير بگذارد و از اين راه از وقوع جرم پيشگيري كند؛ اما ناكارآمدي رويكرد سركوبگر حقوق كيفري و پليس، انتقاداتِ گسترده اي از سوي مكاتب جرم شناسي به‌خصوص مكتب واكنش اجتماعي در پي داشت. اين انتقادات باعث شد تا تغييرات شگرفي در اين حوزه ها رخ دهد. پليس نوين كه محصول اين انتقادات است، به دو صورت مشاركت محور و كنترل محور ظهور پيدا كرد. نتيجه گيري: ايران نيز از تحولات بين المللي و يافته هاي جرم شناسي در حوزه وظايف و اختيارات پليس تاثير پذيرفته و در دهه هاي اخير به سمت پليس جامعه محور حركت نموده است كه مي تواند بازوي توانمند دستگاه قضايي باشد. تاثير اين تحولات در قانون آيين دادرسي كيفري 1392 به‌خوبي قابل‌مشاهده است.

Context and objective: In recent decades, criminology theories have changed all areas of criminal science and especially criminal procedure. Considering the fact that police are known as the first role-playing institution and link bridge between people and judicial system, the question is whether such an institution is affected by criminology findings or not. In this article, after describing the characteristics of traditional police and criticizing it from the perspective of criminology theories, modern police and criticisms made on it, will be discussed. Methodology: The study has been conducted in descriptive-analytical method and by means of library resources Findings: During criminal law developments, such as other criminal departments, have faced various developments. Such developments influenced by criminology findings, have made fundamental changes in this institution in long years. Like criminal justice system, police have tried to influence public opinions only by emphasizing the immediate arrest of offenders and prevent crime commission; but, inefficacy of the suppressive approach of criminal law and police was followed by extensive criticisms of criminology schools of thought, especially social reaction school of thought. Such criticisms made wonderful changes in these areas. Modern police which is the product of these criticisms emerged in two types: partnership-oriented and control-oriented. Results: Iran has been influenced by international developments and criminology findings in the domain of police duties and authorities and moved toward society-oriented police which can be powerful arm of judicial system. The impact of these developments on criminal procedure in ???? is tangible.