وضعيت سهم مشاركت دانشگاهها در بازنگري برنامه هاي درسي مصوب شوراي عالي برنامه ريزي

The Universities Participation Status in Revising the Curricula Approved by the Higher Council for Planning

برنامه‎هاي درسي يكي از عناصر اصلي و مهم ارتقاي كيفيت آموزش‎عالي و تناسب نگرش، دانش و مهارت دانش آموختگان دانشگاهها با آخرين دستاوردهاي علمي، فناوري و نياز بازار‎كار است. از اين رو، بازنگري برنامه‎هاي درسي رشته‎هاي تحصيلي و روزآمد كردن آنها همواره مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيت سهم بازنگري برنامه‎هاي درسي رشته هاي تحصيلي دانشگا‎هها طي برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي كشور(83-1379) انجام شده است. روش شناسي تحقيق از نوع توصيفي تحليلي (كيفي) است و جامعه آماري آن شامل 31 دانشگاه مي شود كه بازنگري برنامه درسي به آنها واگذار شده است. براي جمع‎آوري اطلاعات از چك ليستهاي محقق ساخته و مصاحبه نيمه ساختارمند و براي تجزيه و تحليل داده ها از شاخصهاي آمار توصيفي استفاده شده است. نتايج به دست آمده بيانگر آن است كه 1. سهم واگذاري بازنگري برنامه درسي دانشگاههاي داراي هييت مميزه بيشتر است؛ 2. بيشترين سهم واگذاري بازنگري برنامه درسي به گروه علوم انساني و كمترين سهم به گروه هنر تعلق دارد؛ 3. بيشترين سهم واگذاري بازنگري برنامه درسي به دوره كارشناسي و كمترين سهم مربوط به دوره دكتري است؛ 4. بيشترين سهم واگذاري بازنگري برنامه درسي به دانشگاههاي مستقر در تهران به ويژه دانشگاه تهران تعلق دارد؛ 5. نبود زيرساختهاي مناسب، كمبود نيروهاي متخصص و كارآمد در حوزه برنامه‎ريزي درسي، عدم رعايت اصول علمي در مراحل مختلف برنامه‎ريزي درسي، كمبود منابع مالي، نبود الگو يا راهنماي عملي براي برنامه‎ريزي درسي دانشگاهي و نبود الگوي فرايند نظارت و ارزيابي، قرايت حداقلي از برنامه‎هاي درسي، مقاومت برخي از اعضاي هييت علمي در مقابل تغيير برنامه درسي، عدم سازگاري روح واگذاري اختيارات با آزمون متمركز دوره‎هاي كارشناسي‎ارشد و نداشتن انگيزه اعضاي هييت علمي براي مشاركت از جمله مشكلات دانشگاهها در خصوص فرايند بازنگري و تدوين برنامه هاي درسي دانشگاهي است.

Curricula are the main and important components of the higher education quality progression. In addition, alumniʹs attitudes, knowledge and skills should be based on latest scientific, technological outcomes and the market needs. Therefore, the revision of the educational programs and updating them have always been emphasized. The aim of this study was to investigate the status of university programs during the Third Economic, Social, Cultural, and Political Development Plan (1998 – 2002). Using qualitative method, a sample of 31 universities were selected. Then, a series of researcher-made checklists and semi-structured interviews were administered. The data were analyzed using various descriptive statistics. Results indicated that: 1. The revision rate of the curricula across the universities having a audit board is higher, 2. The highest and least rates of the curricula cessions belong to the humanities and arts groups respectively, 3. The highest and least rates of the curricula revision belong to the undergraduate and doctoral levels respectively, 4. The highest rate of the curricula cession belongs to the universities located in Tehran (particularly, University of Tehran), and 5. The lai of appropriate infrastructures, the shortage of competent and professional specialists within the curricula framework, the lack of the commitment to the scientific principles in various stages of the curricula, the shortage of financial sources, the lack of models or practical guidelines for the academic curricula, the lack of a monitoring and evaluation process, a narrow interpretation of the curricula, the resistance of a group of faculty members against any changes in the curricula, the lack of adjustment of the spirit of the cession powers with the centralized examinations of the postgraduate level and the lack of faculty membersʹ motivation to participate, are among the universities problems for the academic curriculum revision and development process. Keywords: Higher Education, Curricula Revision Curriculum Development, and Iran.