پديد آورندگان :
سعادتيان، بيژن نويسنده دانشجوي دكتراي فيزيولوژي گياهان زراعي دانشكده كشاوري دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد saadatiyan, bijan , كافي، محمد نويسنده استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد، مشهد kafi, mohammad
كليدواژه :
اجزاي عملكرد , عملكرد , تراكم علفهرز , همبستگي , جوانه‌زني
چكيده فارسي :
بررسی تولید بذر علفهرز و خصوصیات آن در شرایط رقابت با گیاه زراعی، در پیش‌بینی و مدیریت بلندمدت علفهایهرز اهمیت زیادی دارد. از این‌رو در تحقیق حاضر، دو آزمایش مزرعهای و آزمایشگاهی اجرا شد. فاكتورهای آزمایش مزرعهای شامل چهار رقم گندم (سایسون، الوند، چمران و سپاهان) و تراكمهای علفهرز چاودار وحشی (Secale cereale) در چهار سطح (20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع) بود و در قالب طرح پایه بلوكهای كامل تصادفی با سه تكرار انجام شد. در بخش آزمایشگاهی برای بررسی صفات مربوط به جوانهزنی علفهرز، 25 عدد بذر تولید شده چاودار وحشیاز هر یك از كرتهای تداخل طرح مزرعهای برداشت شد و به‌عنوان یك واحد آزمایشی منظور گردید. در قسمت مزرعهای صفات تولید بذر، تعداد سنبله بارور، تعداد بذر در سنبله، تعداد بذر در واحد سطح و وزن هزار دانه چاودار وحشی اندازه‌گیری شد. در شرایط آزمایشگاهی صفات درصد جوانهزنی تجمعی، میانگین مدت زمان جوانهزنی، طول ساقهچه، طول ریشهچه، وزن خشك ساقهچه و ریشهچه بذرهای چاودار وحشی بررسی شد. نتایج نشان داد كه اثر بازدارندگی دو رقم الوند و سپاهان نسبت به ارقام چمران و سایسون بر صفات تعداد سنبله بارور، عملكرد دانه و تعداد دانه تولیدی علفهرز چاودار وحشی بیشتر بود. همچنین بذرهای چاودار وحشی به‌دست آمده از تداخل با دو رقم الوند و سپاهان، درصد و سرعت جوانهزنی تجمعی پایینتری نسبت به بذور حاصل از تداخل با دو رقم دیگر داشتند. به‌طوركلی طول و وزن خشك ریشهچه، طول و وزن خشك ساقهچه در بذرهای علفهرز به‌دست آمده از تداخل با ارقام الوند و سپاهان به‌طور معنیداری كمترین مقدار بود. رقم سپاهان در مقایسه با سایر ارقام گندم، بیشترین تاثیر منفی بر چاودار وحشی از نظر تعداد بذر دارای توانایی جوانهزنی داشت. همچنین موجب كاهش شدیدتر اكثر خصوصیات رشدی گیاهچه علفهرز شد. از این‌رو رقم مزبور برای كنترل آلودگی مزرعه در هر دو بازه كوتاه‌مدت و بلندمدت مناسب بود.
چكيده لاتين :
Investigation of weed seed production and its characteristics in competition with crop is important in prediction and long-term management of weeds. Thus, in this study were conducted two field and laboratory experiments. Factors of field experiment were included of four wheat cultivars (Sayson, Alvand, Chamran and Sepahan) and feral rye densities at four levels (20, 40, 60 and 80 plants m-2) and was carried out based on a randomized complete block design with three replications. In laboratory project for study of related traits to weed germination, 25 feral rye seed from each of interference plots of field experiment was harvested and was considered as an experimental unit. In the farm were measured seed yield, number of fertile spike, number of seed per spike, number of seed per unit area and 1000-grain weight of feral rye. In the laboratory condition, cumulative germination percentage, mean germination time, plumule length, radicle length, plumule and radicle dry weight of feral rye were studied. Results showed that inhabitation effects of Alvand and Sepahan cultivars on number of fertile spike, seed yield and seed number of feral rye were more than Chamran and Sayson cv. Also, feral rye seeds obtained of interference with Alvand and Sepahan cv. had lower percentage and rate of cumulative germination than other two cultivars. Generally, length and dry weight of radicle, length and dry weight of plumule in weed seeds from interference with Alvand and Sepahan, were lowest value, significantly. Sepahan cv in compared to other wheat cultivars, had highest negative effects on feral rye from the viewpoint of seed number with ability of germination. Also, it caused to severe reduction of most of weed seedling growth characteristics. Thus, aforesaid cultivar was appropriate for control of field pollution, in both the short and long time.
