بررسي پاسخ فيزيولوژيك 19 رقم گندم به تنش شوري در مرحله گياهچه اي

An evalution of physiological response of 19 wheat (Triticum aestivum L.) cultivars to salinity stress at seedling stage

اين پژوهش به منظور بررسي واكنش ارقام گندم به تنش شوري در قالب آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار به صورت گلداني در دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر در سال 1391 انجام شد. در اين آزمايش واكنش 19 رقم گندم (چمران، كارچيا 66، سرخ تخم، مهدوي، طبسي، آزادي، داراب 2، گلستان، نيك نژاد، فلات، سرداري، بيستون، ماهوتي، روشن، الوند، كوير، قدس، اترك و تجن) در مرحله گياهچه اي در دو سطح شوري (0 به عنوان شاهد و محلول 10 دسي زيمنس بر متر نمك كلريد سديم) بررسي شد. بر اساس تجزيه كلاستر، ارقام كارچيا 66، نيك نژاد، ماهوتي، مهدوي، سرخ تخم و طبسي در كلاستر اول و متحمل به شوري قرار گرفتند اما ارقام آزادي و اترك، تجن، چمران، داراب 2، فلات، گلستان و قدس در كلاستر سوم قرار گرفتند. نتايج نشان داد سه رقم آزادي، قدس و اترك در اين آزمايش بيشترين تاخير در ظهور گياهچه، غلظت مالون دي آلدهيد (تخريب غشا سلولي) و غلظت سديم برگ و كمترين فتوسنتز و وزن خشك گياهچه را داشتند. ارقام متحمل به شوري (كلاستر اول) تحت تاثير تنش شوري از غلظت سديم برگ كمتر و نسبت پتاسيم به سديم برگ، رطوبت نسبي برگ، فتوسنتز بيشتر و در نهايت وزن خشك گياهچه بيشتري برخوردار بودند. به نظر مي رسد صفات وزن خشك گياهچه، رطوبت نسبي برگ، غلظت مالون دي آلدهيد و نسبت پتاسيم به سديم برگ براي انتخاب ارقام گندم متحمل به شوري در مرحله گياهچه اي مناسب باشد.

This research were carried out to evaluate physiological responses of wheat cultivars to salt stress using a factorial experiment cultivars (Chamran, Karchia66, Ghods, Tjan, Atrak, Roshan, Kavir, Mahoti, Alvand, Mahdavi, Niknejad, Biston, Sardari, Felat, Tabasi, Sorkhtokhm, Golestan, Darab2, Azadi) at seedling growth stage in two salinity levels (0 as control and 10 ds m-2 NaCl solution) in Islamic Azad Uni, Shoushtar branch in the year 2012. Acording to cluster analysis, Karchia 66, Niknejad, Mahoti, Mahdavi, Sorktokhm and Tabasi cultivars belonged to the first cluster and tolerated salt stress. Atrak, Qods, Azadi, Tajan, Chamran, Darab2, Ghods and Golestan located in the third cluster and were sensitive to salt tolerance. Results indicated that Atrak, Qods, Azadi cultivars had minimum photosynthesis and seedling dry weight, longest seed emergence time, maximum malondealdehid concentration (cell memberane damage) and leaf Na+concentration. Wheat cultivars belonging to the first cluster had lower leaf Na+concentration and higher K/Na ratio, relative water content, phytosentesis and dry matter under salty stress condition. It seemed that leaf K/Na ratio, relative water content, dry matter and malondealdehid concentration were suitable for salt tolerance wheat cultivar in seedling stage.