بررسي اثر آلاينده‌هاي اتمسفري بر پرولين، پروتيين و برخي از عناصر گياهان يونجه و لوبيا (مطالعه موردي: پالايشگاه شازند اراك)

A study on the effects of atmospheric pollutants on proline, protein and some elements in Medicago sativa and Phaseolus vulgaris (case study: Arak Oil Refinery)

گياهان در اثر آلودگي هوا تغييرات بيوشيميايي و فيزيولوژيك برگشت‌پذير و غيربرگشت‌پذيري را نشان مي دهند. بنابراين پارامترهاي بيوشيميايي مي‌توانند اطلاعات ارزشمندي در مورد وضعيت فيزيولوژيك گياهان در معرض آلودگي هوا مهيا كنند. اين آزمايش به بررسي اثرات آلاينده‌هاي هوا بر ميزان پرولين، پروتيين، كلسيم و فسفر ريشه و برگ گياهان يونجه و لوبيا با هدف بررسي مقاومت اين گياهان نسبت به آلودگي هوا در منطقه پالايشگاه شازند اراك پرداخته است. گياهان از دو منطقه آلوده و پاك برداشت و ميزان پرولين، پروتيين، كلسيم و فسفر ريشه و برگ اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه آلودگي هوا باعث افزايش معني‌دار پرولين برگ و ريشه يونجه و لوبيا شد. همچنين آلودگي هوا باعث افزايش معني‌دار غلظت پروتيين برگ و ريشه يونجه و كاهش معني‌دار غلظت پروتيين برگ و ريشه گياه لوبيا گرديد. تجمع كلسيم در برگ و ريشه گياه يونجه تحت تاثير آلودگي هوا افزايش معني‌دار نشان داد در حالي كه آلودگي باعث كاهش معني‌دار كلسيم برگ لوبيا شد و بر ميزان كلسيم ريشه اين گياه تاثير معني‌داري نداشت. همچنين آلودگي هوا ميزان فسفر ريشه يونجه را به طور معني‌دار افزايش داد در صورتي كه بر ميزان فسفر برگ اين گياه تاثير معني‌داري نداشت و ميزان فسفر برگ و ريشه گياه لوبيا نيز تحت تاثير آلودگي هوا به ميزان معني‌داري افزايش يافت. در اين مطالعه افزايش پروتيين و كلسيم گياه يونجه را مي‌توان به مقاومت احتمالي اين گياه نسبت به آلودگي هوا نسبت داد و تغييرات بيوشيميايي گياه لوبيا حساسيت اين گياه به آلودگي هوا را در منطقه مورد مطالعه نشان مي‌دهد.

Plants exposed to air pollution show returnable and unreturnable biochemical and physiological alterations. So biochemical parameters can provide valuable information about physiological condition of plants that are subjected to air pollution. This study was performed to determine the effects of air pollutants on the amount of proline, protein, calcium and phosphorus in Medicago sativa and Phaseolus vulgaris leaf and root. We also investigated M. sativa and Ph. vulgaris resistance to the air pollution in Arak Oil Refinery area. The plant samples were collected from polluted and non polluted area and the amount of proline, protein, calcium and phosphorus in leaf and root of plants were determined. The results showed that air pollution led to a significant increase of proline in leaf and roots of both M.sativa and Ph. Vulgaris. Air pollution also led to a significant increase of protein concentration in M. sativa (leaf and root), but a significant decrease of protein concentration in Ph. vulgaris leaf and root. Concentration of calcium in M. sativa leaf and root under air pollution implied a significant increase. However air pollution caused a significant decrease of calcium in Ph. vulgaris root and no significant alteration of calcium rate in Ph.vulgaris root. Air pollution led to a significant increase of phosphorus rate in M. sativa root, but no significant alterations in M. sativa leaf, instead a significant increase of phosphorus rate in Ph. vulgaris leaf and root. In this study, increasing of protein and calcium in M. sativa plant was indicative of its resistance to the air pollution, and changes in biochemical parameters in Ph. vulgaris implied its sensitivity to the air pollution.