تاثير زيوليت و پرايمينگ بذر بر نيتروژن دانه، محتواي كلروفيل برگ و صفات مربوط به عملكرد دانه ارقام ماش (Vigna radiata L.)

Effect of Zeolite and seed priming on grain nitrogen content, leaf chlorophyll and traits dependent to grain yield of Mung bean (Vigna radiata L.) cultivars

ماش از حبوبات گرمسيري و نيمه گرمسيري بوده و از نظر تغذيه، علوفه، كود سبز و بهبود حاصلخيزي خاك اهميت داشته و منبع ارزاني از پروتيين براي مصرف مستقيم انسان مي‏باشد. استفاده از زيوليت در خاك‏هاي با بافت سنگين، به دليل حفظ رطوبت و مواد غذايي در اطراف بذر و ريشه بسيار با اهميت است. از طرفي كاربرد روش‏هاي بهبود كيفيت بذر مانند پرايمينگ نيز موجب بهبود جوانه‏زني در شرايط محدوديت عناصر غذايي مي‏گردد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه دانشگاه رامين در تابستان 1390 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل سيستم بهينه‏سازي كشت در شش سطح زيوليت خاك كاربرد+پرايم بذر، زيوليت خاك كاربرد، پوشش+پرايم بذر، پوشش بذر با زيوليت، پرايم بذر با كلات آهن و شاهد به همراه سه رقم هندي، NM54 و VC11-18-b بود. نتايج نشان داد كه رقم بر تمامي صفات اثر معني‏داري داشت اما اثر سيستم بهينه‏سازي كشت بر صفات عدد اسپد، شاخص برداشت نيتروژن، آهنگ تجمع عملكرد بيولوژيك و سرعت توليد عملكرد دانه معني‏دار نبود. رقم هندي بالاترين سرعت رشد دانه را نشان داد. تركيب پوشش بذر هندي با زيوليت و زيوليت خاك كاربرد و رقم هندي بالاترين عملكرد دانه، درصد پروتيين دانه و شاخص برداشت را بدست آورد. پرايم رقم هندي موجب توليد بيشترين عملكرد بيولوژيك شد و نشان داد كه واكنش‏پذيري رقم هندي در كاربرد عوامل به‏زراعي نسبت به ارقام ديگر بيشتر بود و نويد بخش زراعت كود سبز در تيمار مذكور بود.

Mung bean is one of tropical and semitropical pulses that is important in food, fodder, green manure and improves soil fertility and is a cheap source of protein in human direct consumption. The use of zeolite in soils with heavy texture, because it keeps moisture and nutrients around the seeds and roots is very important. On the other hand, the application of techniques of improving seed quality such as priming, improves seed germination in condition of nutrients limitation. This experiment was conducted as a factorial in Randomized Completely Block Design (RCBD) with three replications in the farm of the Ramin University in August 2011. Experimental factors included Culture System Optimization (CSO) in six levels Zeolite application+ seed priming (O1), Zeolite application (O2), seed pelleting+ seed priming (O3), seed pelleting (O4), seed priming (O5) and control (O6) with three mung bean cultivars included Hendi (C1), NM-54 (C2) and VC11-18b (C3). The results showed that cultivar was a significant effect on all of the traits; however the effects of CSO on spad index, nitrogen harvest index (NHI), rate of biological yield accumulation and grain yield production rate weren’t significant. Hendi cultivar showed the highest grain filling rate. Combination of Hendi seed pelleting with zeolite and zeolite application and Hendi cultivar were obtained highest of grain yield, grain protein content and harvest index. Priming of Hendi seeds produced the highest biological yield and showed that the reactivity of Hendi cultivar in usage agronomic factors was higher than other cultivars and was promising for green manure planting.