ارزيابي سازگاري گرده افشاني وانتخاب گرده زاي مناسب براي ارقام تجاري بادام

Evaluation of Pollen Compatibility and Selection of Suitable Pollenizer for Commercial Almond Cultivars

بادام (Prunus amygdalus B) به‌دليل خود ناسازگاري نياز به دگر گرده‌افشاني دارد، بنابر اين انتخاب گرده‌زاي مناسب مي‌تواند، مهم باشد. اين تحقيق به منظور انتخاب گرده‌زاي مناسب براي ارقام ديرگل انتخابي، در ايستگاه تحقيقات باغباني مشكين شهر و بخش تحقيقات باغباني در سال‌هاي 1391 و 1392 انجام شد. براي گرده‌افشاني طرح به صورت بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار از هر رقم مادري در نظر گرفته شد و روي هر درخت سه شاخه جهت انجام تلاقي با هر رقم گرده‌دهنده انتخاب شد. پايه‌هاي مادري كه شامل ارقام آيدين، آراز و صبا بودند، با دانه‌هاي گرده ارقام A200، آيدين، شاهرود 12، شكوفه، سهند، آراز، صبا، سوپر نوا، و اسكندر گرده‌افشاني شدند. نتايج تجزيه آماري نشان داد كه اثر سال و تركيبات تلاقي روي تشكيل ميوه در تمامي زمان‌ها اختلاف معني‌داري در سطح احتمال 1 و 5 درصد داشت. با توجه به نتايج به دست آمده بيشترين درصد تشكيل ميوه در تلاقي سهند به عنوان والد پدري با صبا به عنوان والد مادري به دست آمد (72/29 درصد). كمترين درصد تشكيل ميوه نيز در در تلاقي‌هاي آراز (والد پدري) با شكوفه (والد مادري)، A200 (والد پدري) با آراز (والد مادري) و شكوفه (والد پدري) با صبا (والد مادري) مشاهده شد (به ترتيب با ميانگين‌هاي 71/10، 65/9 و 01/7 درصد). نتايج تجزيه واريانس صفات ميوه حاصل از تركيبات تلاقي‌هاي مختلف نيز اختلاف معني‌داري نشان داد. با توجه به نتايج به دست آمده، در تلاقي‌هايي كه رقم آيدين به عنوان والد مادري بود ميوه درشت‌تري نسبت به ساير تركيبات به دست آمد.

Due to the self incompatability almond (Prunus amygdalus B) needs cross-pollination, so it is important to choose the suitable pollinizers. This study was carried out to select appropriate pollinaizer for promising late flowering almond cultivars in Kamal Shahr Horticultural Research Station of Seed and Plant Improvement Institute in 2012 and 2013. For pollination, from female parent four trees were selected as replication and three barnches from each tree as a sample. Female parents including Aydin, Araz and Saba were crossed with the pollens of Shahrood 12, Shekoofeh, Sahand, Aydin, Araz, Saba supernova, Eskandar and A200 as male parents. Results of statistical analyses showed that effects of year and cros combinations were statistically different at the probability levels of 5% and 1% percent for fruit set in each time. Due to the results, the highest final fruit set percent was obtained in the crosses of Sahand cultivar as male parent with Saba cultivar as female parent (29.72 %). The lowest final fruit set was also obtained in crosses of Araz (male parent) with Shkoofeh (female parent), A200 (male parent) with Araz (female parent) and Shkoofeh (male parent) with Saba (female parent) (10.71, 9.65 and 7.01 %, respectively). Results of the analyse of variance of fruit characteristics of progenies showed statistically differences. Due to the results, in crosses which Aydin was female parent, fruits were larger than other combinations that Saba and Aras were as female parent.