واكنش لاين‌هاي لوبيا چيتي (Phaseolus vulgaris L.) به تنش خشكي بر اساس شاخص‌هاي تحمل

Response of Chitti Bean (Phaseolus vulgaris L.) Lines to Drough Stress Based on Tolerance Indices

به منظور بررسي واكنش ارقام و لاين‌هاي لوبيا چيتي به تنش خشكي، بيست لاين لوبيا چيتي و رقم صدري (شاهد) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو شرايط آبياري نرمال و تنش خشكي طي سال‌هاي 1389 و 1390 در ايستگاه تحقيقات لوبيا خمين مورد بررسي قرار گرفتند. بذر لاين‌ها روي سه خط به طول 3 متر كاشته شد. آبياري در شرايط مطلوب و تنش به ترتيب پس از 50 و 100 ميلي‌متر تبخير از سطح تشتك تبخير كلاس A انجام شد. صفات مورد ارزيابي شامل طول دوره رسيدگي، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملكرد و وزن صددانه بود. نتايج تجزيه واريانس صفات در هر دو سال حاكي از تفاوت معني‌دار ژنوتيپ‌ها با يك‌ديگر در هر دو شرايط آبياري بود. تنش خشكي منجر به كاهش صفات مورد بررسي شد و بيشترين تاثير تنش خشكي بر صفت تعداد دانه در بوته بود.ارزيابي شاخص‌هاي تحمل به خشكي نشان داد كه بهترين شاخص‌ها براي گزينش ارقام و لاين‌هاي متحمل، شاخص‌هاي MP، GMP و STI بودند. بر اساس تجزيه به مولفه‌هاي اصلي شاخص‌هاي مورد ارزيابي و همچنين نمودار شاخص‌هاي STI و SSI لاين‌هاي KS21181، KS21247، KS21255 و KS21216 به عنوان متحمل‌ترين لاين‌ها به تنش خشكي شناسايي شدند.

To evaluate drought tolerance in chitti beans, twenty lines and Sadri cultivar (check) were examined in normal and drought stress conditions using randomized complete block design with three replications. The experiments were carried out at Khomein research station in 2010 and 2011. Seeds of each genotype were planted in three lines 3m long. Irrigation in normal and drought stress conditions was applied based on 50 and 100mm evaporation from class A pan, respectively. Drought stress was applied at V4 growth stage. Different characteristics such as days to flowering, days to maturity, pods/plant, seeds/pod, 100 seed weight and seed yield were recorded during the growth period. The results of analysis of variance for data of both years showed significant differences among genotypes in both normal and drought stress conditions. Drought stress decreased all the characteristics mostly seeds/plant. Evaluation of drought stress tolerance indices showed that the best indices for selection of drought stress tolerant genotypes were MP, GMP and STI. Based on principal component analysis of evaluated indices and biplot of STI and SSI, lines KS21181, KS21247, KS21255 and KS21216 were identified as the most tolerant genotypes to drought stress.