جستاري تاريخي در آيين هاي سلطاني دولت بويهيان

A Historical Investigation on Buyids’ Royal Traditions

در سده چهارم هجري، آل بويه ايراني تبار موفق شدند گستره وسيعي از سرزمين هاي عباسي را به اطاعت خود در آورند. ريشه ايراني اين سلسله، به همراه روح حاكم بر جغرافياي ايران آن روزگار كه بخشي از جريان شعوبي گري را در ضمن بازگشت به عصر سلطاني ايرانيان نمايندگي مي كرد، دست مايه اي شد تا فضاي حكمراني حتي در عراق، نمايي ايراني به خود ببيند. گواه اين امر، رسومي دولتي بود كه بازنمايي از آيين هاي كهن شاه و دربار در ايران باستان و نمايشي از پيوندهاي بويهيان با گذشته شاهي ايران بود. اين مقاله، تكاپويي بر شناسايي مراسم آيين هاي دولتي ديليميان و در حقيقت، چشم اندازي بر پيوست اين امارت به سلسله هاي ايران باستان است. مراسم سلطاني ضمن پيوستگي آشكار با سيستم حكومتي، اوضاع زمانه بويهيان را به شيوه وصفي بررسي مي كند. مقاله حاضر بر آن است، تمامي مراسم دولتي بويهيان را ضمن ارايه در قالب گردآمده‌اي آييني در كنار جايگاه انديشه شاهي در سلسله-اي با انديشه تركيبي ايراني ـ شيعي به پيشخوان انديشه پژوهش‌گران آل بويه بسپارد.

In the forth century After Hijrah, the Iranian Buyids succeeded to dominate over a great extension of Abbasid areas. The Iranian origin of this dynasty along with the atmosphere dominant over Iran’s geography of that era representing a part of Shoubism trend while returning to Iranians’ Royal time led to the Iranian manifestation of ruling atmosphere even in Iraq. The evidence of this issue was the government traditions being a re-manifestation of ancient traditions of king and court in ancient Iran and a display of Buyids uniting with Iran’s royal history. This article is to identify the ceremonies of government traditions of Dailamites and actually a perspective on the merger of this governance with the dynasties of ancient Iran. Explicitly united with the government system, the royal ceremony descriptively investigates the conditions of Buyids’ time. This article is to present the Buyids’ government ceremony within the traditional framework along with the position of royal thought in the dynasty with the Iranian-Shiite thought to the Buyids researchers’ thought.