نشانه شناسي و معنايابي مفاهيم عرفان شناختي در معماري و شهرسازي با تلفيق «عرفان اسلامي و رمزگان اِمبرتُو اكُو»؛ موردپژوهي: معماري صفوي مكتب اصفهان

Cognitive Semiotics and finding meaning in architecture and urbanism by integrating the concepts of Sufism, Islamic mysticism and codes of Umberto Eco, of Tehran: Architecture of Safavid Isfahan Schoo

نشانه شناسي و معنايابي مفاهيم عرفاني در معماري و شهرسازي نشان از كاربرد مفاهيم روحاني در كالبد معماري و شهر است كه مي تواند از بستر ديدگاه عرفان اسلامي و يا غرب مورد بررسي قرار گيرد؛ همانطور كه در دورانِ صفوي، ارتباط و برهمكنش معنادارِ مضامين عرفان شناختي و معنوي با كالبد و ساختار معماري شهري از منظر رويكردي نشانه شناختي با ساير عناصر كالبدي معماري شهري در كل مجموعه شهر، نشان از همپيوندي و پيوستاري قرين؛ و ارتباطي هماهنگ و معنادار با ساختار كالبدي و فضايي معماري ايراني- اسلامي نشان دارد؛ چنانچه از ديرباز با تكيه بر غناي تحسين ‌برانگيز در فرم و معناي معماري اين سرزمين بوده است كه ابعاد نشانه شناختي حامل ارزش‌هاي والاي معنوي به منصه ظهور رسيده و معماري سنتي ايران خاصه در دوران اسلامي را، علاوه بر رعايت اصول كاربردي و تزييني، محمل بروز مفاهيمي ديني و اعتقادي قرار داده و در نتيجه، در آثار معماري اسلامي همواره رابطه اي تنگاتنگ ميان صورت و معنا را ايجاد كرده است. در اين مقاله به روش توصيفي- تحليلي در مرحله ادبيات و مباني نظري و تحليل ساختاري در مرحله تحليلي، با رويكرد «نشانه شناسي امبرتو اكو» و «تبارشناسي عرفان اسلامي» و با استفاده از منابع كتابخانه اي، تلاش مي گردد تا فرايند خلق معاني و شيوه هاي بيان مضامين عرفاني، در معماري شهري عصر صفوي مورد بررسي قرار گيرد. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه در معماري عصر صفوي خاصه در شهر اصفهان، هر يك از اجزا نخست به گونه اي مستقل و با توجه به ظرفيت حملِ معنا، تداعي بخش يكي از مضامين عرفاني شده-اند. در ضمن، بناهاي مختلف در ساختارِ شهر، در يك زنجيره معنايي پيوسته اي قرار گرفته اند كه نهايتاً به خلق معنايي ژرف تر در ساختارِ كلانِ شهر منجر مي گردد كه ارتباط تنگاتنگي با مفاهيم و مضامين عرفان شناختي داشته و دارد.

In the Safavid era, meaningful communication and interaction with the physical and spiritual themes of mysticism cognitive and semiotic approach from the perspective of urban architecture with other physical elements of urban architecture in the city is linked. And Show the link and send a continuum, and meaningful communication and coordination with the physical structure and the Iranian-Islamic architecture. As has long been admirable in form and meaning of architecture, based on the richness of the land that carry semiotic dimensions of spiritual values is manifested. Iranian traditional architecture, particularly in the Islamic era, in addition to functional and decorative principles, concepts of religious expression vehicle has. As a result, Islamic architecture has a close relationship between form and meaning is created. In this paper, analytic and structural analysis in the analysis stage, the semiotics approach is an attempt to describe the process of creating meaning and implications of mystical practices, the architecture of the Safavid to be reviewed. The results show that the architecture of the Safavid era, especially in the city, each of the components are independent with respect to the carrying capacity of meaning, evokes the themes of the mystical have. In addition, several buildings in the city, located in a continuous chain that ultimately creates a sense of deeper meaning in the metropolis causes cognitive and mysticism are closely related themes.