نسبت ميان موسيقي و تربيت در نظام فلسفي افلاطون

The Relation Between Music and Education in Plato’s Philosophical System

در نظام فلسفي افلاطون تربيت جايگاهي خاص دارد زيرا به كمك تربيت است كه مي‌توان وجود را به فضايل آراست و از رذايل پاك كرد و در نتيجه، نفس را زيبا و شايسته جايگاهي الهي ساخت. از اين رو، افلاطون هر آنچه به تربيت آدمي مدد مي‌رساند، از جمله انواع فنون و هنرها، مورد توجه و بررسي قرار مي‌دهد. نزد وي، موسيقي به واسطه تاثير قوي و عميقش در جان مخاطب، ‌مي‌تواند به عنوان ابزاري نيرومند در خدمت نظم‌دهي، پالايش، و هدايت نفس به مراتب بالا به كار آيد. در اين فرايند تربيتي مرد به ياري قوي‌ترين نيروهاي روحي، يعني وزن و آهنگ، دگرگون مي‌شود و به اين نتيجه دست مي‌يابد كه در پرتو تربيت حقيقي مي‌تواند به والاترين خير نايل شود. البته، افلاطون چنين تربيتي را مقدمه تربيت فلسفي و مكمل آن مي‌داند. هدف مقاله پيش رو آن است كه نشان دهد توجه افلاطون به موسيقي نه به واسطه ويژگي‌هاي هنري و زيبايي‌شناسانه آن بلكه به جهت نقشي است كه مي‌تواند در جهت تربيت (پايديا) آدميان ايفا نمايد. بدين منظور، ديدگاه افلاطون در دو رساله مهم تربيتي او، يعني جمهوري و قوانين محور تحليل قرار گرفته است، هر چند به نظرات وي در ساير رساله‌ها نيز اشاره شده است.

In Plato’s view the education has a particular status. For him, it is by means of education that our souls can be loaded with virtues and be purified of vices; and then the education makes our souls beautiful and worthy of divine setting. Plato, therefore, deals with everything, including arts and skills, that contributes to educate human beings. On account of the profound influence of music on addressee, he regards music as an efficient means to put into order, refine, and elevate soul. In this educative process, a man is exalted by the strongest spiritual powers, i.e. rhythm and tone, and he comes to the conclusion that it is possible that the man is attained to supreme good in the light of true education. In Plato’s eyes, of course, such education is the prelude to philosophical education and its complement. The aim of the present article is to show that the reason why Plato places a premium on music is that it plays the key role in educating humans, rather than by virtue of its artistic and aesthetic features. Considering this aim, the article proceeds to investigate Plato’s positions on education in Republic and Law.