فلسفه تاريخ و تاريخ نگاري هنر از منظر سنّتي و نوين

Philosophy of History and Art Historiography from the Traditional and Modern Perspectives

مطالعه تاريخ و تبعاً نتايجي كه از آن استنتاج مي‌گردد مبتني بر پارادايمي است كه تاريخ‌نگاري به آن اتكا دارد. چيستي تاريخ و مسير پيدايش آن و تبديل شدن آن به علم تاريخ سرگذشتي به پيچيدگي حيات انسان دارد؛ زيرا تاريخ همواره وابسته به انسان است. كلمه تاريخ دو معناي اصلي دارد؛ آنچه در گذشته بوده، يعني موعدي كه اتفاق افتاده است؛ و دانشي كه درباره آن وقايع بوده است، يعني تاريخي كه ثبت شده است. در بيشتر موارد تاريخ در مفهوم دوم كلمه مورد نظر است. در اين مسير، تاريخ هنر و تاريخ نگاري هنر از اهميت فوق العاده‌اي برخوردار است؛ زيرا آثار هنري سرآغاز حيات معنوي و فرهنگي انسان‌ها هستند. اين پژوهش به بررسي رويكردهاي تاريخ‌نگاري سنّتي و مدرن پرداخته و با اتكا به روش توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي در پي پاسخگويي به چيستي سرگذشت تاريخ‌نگاري، و همچنين دلايل فلسفه تاريخ‌نگاري نوين در ردّ رويكردهاي سنّتي بوده و از اين رهگذر خواهان درك چگونگي روند تغييرات در تاريخ نگاري هنر مي‌باشد. از آنجا كه درك شيوه تاريخي و شناخت انواع آن به كشفِ ماهيت هر پديده‌اي كمك مي‌كند، اين مقاله نيز با مطالعه مفهوم تاريخ و چگونگي پيدايش آن و مسيري كه در طول زمان طي كرده است، و با نگاه موردي به تاريخ هنر، به اين نتيجه دست يازيد كه تاريخ همواره واقعيت رخ داده نيست بلكه انتخاب موضوعي است كه اهميت آن را مورخ تعيين مي‌كند و شيوه ثبت اوست كه ماندگاري واقعيت تاريخي را تضمين مي‌نمايد. از اين رو، تحولات فلسفي، اجتماعي، فرهنگي، و سياسي در هر دوره، متضمن شيوه تاريخ‌نگاري در همان دوره خاص است و در هر حال، مورخ انديشه عصر خود را در تفسير متون تاريخي دخالت مي‌دهد. او ناخودآگاه در فضاي انديشه عصر خود قرار گرفته و اثرش(تاريخ نگاشته شده) بازتاب همان انديشه وي بوده و اين همان ايرادي است كه تاريخ نگاري نوين تحت عنوان «جانبدارانه بودن تاريخ»، به رويكرد سنّتي وارد مي‌كند. حال آنكه تاريخ‌نگاري نوين نيز مفرّي از آن ندارد.

Studding history and the results which are subsequently inferred from it are based on the paradigms which make the basis of historiography. The quiddity of history and the path which it passed to be considered as a science is as complicated as the humans’ life. The word “history” has two main meaning: first, it means what has happened in the past, and second, the knowledge about that happening which is gained through the written texts. Most of the time, the second meaning is taken into account as the meaning of history. In this path, art history and historiography of art are of extraordinary importance and hence the artistic works are considered as the beginnings of humans’ spiritual and cultural life. This research has tried to answer to the question that what the history and its path are by considering the traditional and modern approaches of historiography. In conclusion, with looking at art history as a chosen case, history isn’t just the event which has happened in the past, but is the chosen subject which its importance was considered by the historian and the way that he writes it down. Accordingly, the cultural, philosophical, social and even political development in each era has the vital effect on the method of historiography of each period of time. In any case, historian shows the reflection of his thought in his writing, so obviously his manuscript couldn’t be apart from his mentality and personal choice which is the dilemma both in traditional and modern historiography.