ارتقاي بهسازي ميراث كالبدي، در حوزه‏ فنّي و مرمّت معماري با رويكرد تفاهم‌بخشي دو ديدگاه

Promotion of Improvement of Physical Heritage in the Technical Area and Architecture Restoration with an Attitude of Reconciliation between the two Attitudes

چالش‏هاي موجود در زمينه‏ بهسازي آثار تاريخي، از موضوع‌هاي بحث‏برانگيز معماري است. از عوامل اصلي اين چالش‌ها مي‌توان به تفاوت ديدگاه‏هاي موجود در اين حوزه اشاره كرد. دو ديدگاه عمده در اين مبحث كه زمينه‏ساز افتراق نظر شده و ضرورت پژوهش حاضر را تبيين مي‏كند، نگاه انحصاري مرمّت‏گران و نگاه مهندسان سازه است. نگاه ويژه مرمّت به بهسازي بناهاي تاريخي و ضرورت ارتقاي ايستايي اين آثار، موجب تضعيف ديدگاه مشترك و رشد ديدگاه‏هاي انحصاري گرديده است. پرسش اصلي پژوهش آن است كه آيا رابطه‏اي ميان نگاه مهندسان سازه، با نگاه مرمّت‏گران و معماران به مقوله‏ بهسازي آثار تاريخي وجود دارد؟ آيا بهسازي با ملاحظات فنّي و مرمّتي دو رويكرد متقابل قلمداد مي‌شوند يا مكمل؟ اين دو رويكرد، دو وجه مهم تهيه طرح‏هاي بهسازي آثار تاريخي هستند، لذا توجّه به هر دو ديدگاه ضروري است، و به واسطه ديدگاه بينابين معماران، فرآيند انتقال حيات اثر تاريخي از گذشته به آينده اعتبار بيش‌تري خواهد يافت. در اين مقاله با مطالعات كتابخانه‏اي و تفكيك دو ديدگاه موجود، شناخت عميق‌تر و دقيق‌تر مساله ميسر گرديد، سپس در نگاهي تحليلي ملاحظات فنّي و مرمّت معماري استخراج شد‏ و با پرسشنامه‌اي كيفي و مصاحبه با صاحب‏نظران تفاوت ديدگاه‏هاي متخصّصان مرمّت‏گر، مهندسان سازه و معماران درباره شاخص‏هاي به‌دست‏آمده، گردآوري و مورد ارزيابي قرار گرفت. سپس به روش همبستگي، رابطه متغيّرهاي مستقل و وابسته بررسي شد. نمونه‏هاي متعدّدي از بهسازي آثار تاريخي در ايران و جهان با توجّه به ملاحظات هويّتي، تاريخي و سازه‏اي مورد مطالعه قرار گرفت. در نهايت با رويكردي همگرا، ديدگاهي بينابين با تمركز بر حفظ و احياي ميراث هويّت ايراني ـ اسلامي براي بهسازي بناهاي تاريخي ميسّر گرديد. نتايج به دست آمده نشان مي‏دهد نقش آموزش در ارتقاي سطح آگاهي متخصّصان و مسيولان تاثير مهمّي در نزديكي ديدگاه‏هاي موجود دارد و هم‏چنين نقش‏آفريني معماران به عنوان كارشناساني ميان‏رشته‏اي و پاس‏داران هويّت ايراني اسلامي، براي دست‌يابي به راه كارهايي مطلوب در بهسازي و هم‏چنين تقريب ديدگاه متخصّصان پاسخي اثربخش به مسايل موجود است.

The existing challenges in the area of improving the historical sites , is one of the controversial issues of architecture. One of the main factors for these challenges is the difference in existing views in this area. The two main viewpoints on this topic which has paved ground for difference and elaborate the necessity of the present research is the monopoly-based views of restoration advocates and the view of the structure engineers. The special view of restoration is to improve the historical monuments and promote the stability of these sites has weaken the common viewpoint and has increased the growth of monopoly-oriented views . The main question of this research is that : Is there any relation between the view of structure engineers , and the view of the advocates of restoration and architects towards the issue of the improvement of historical sites? Are improvement with the technical and restorative concerns two contradictory attitudes or complementary ones? These two attitudes, are two important features for the preparing of the improvement plans of historical monuments. So , it is necessary to pay attention to both attitudes. Due to the in-between views of architects , the process of transfer of the life of a historical work from the past into the future will find a greater credit. In this article, using library studies and detaching the existing viewpoints , the more deep and precise knowledge about the issue became possible. Then , in an analytical view , the technical and architectural restoration concerns were extracted and using a qualitative questionnaire and interviewing with different authorities , the views of restoration experts , structure engineers and architects on indexes were collected and evaluated. Then in correlation method , the relationship between independent and dependent variables were studied. Various samples of the improvement of historical units in Iran and the world , with regard to the identity , historical and structural concerns were reviewed . Finally, through a convergent attitude , an in-between viewpoint with concentration on maintaining and reviving the heritage of Islamic-Iranian identity to improve the historical sits became possible . The results obtained show that the role of education has an important impact in the promotion of awareness level of interdisciplinary experts and authorities and those who protect the Iranian-Islamic identity towards achieving ideal solutions in improvement and the proximity of experts’ views will be an effective response to the existing problems.