بررسي و تحليل رويكردهاي حاكم بر مطالعات شهر اسلامي

A Study and Analysis of the Attitudes Ruling the Studies of the Islamic City

پژوهش‌هاي متعدّد و متنوّعي كه در صد سال اخير در زمينه «شهر اسلامي» صورت گرفته، باعث انباشته شدن حجم زيادي از متون نظري گرديده است كه ديدگاه‌ها و نظرات ارايه شده در آن‌ها، تعدّد، تنوّع و گاه تناقض و اختلاف فاحشي با يكديگر دارند. اين گستردگي و تنوع و در مواردي تناقض، موجب ابهام و سرگشتگي پژوهشگران اين حوزه، به ويژه پژوهشگران جوان شده و هم چنين، فهم صحيحِ از حدود و ثغور و مرزهاي اين مطالعات را با مشكلاتي همراه كرده است.بر همين مبنا، در پژوهش حاضر سعي شده است محتواي منابع اصلي موجود و در دسترس در زمينه مطالعات شهر اسلامي بررسي و رويكردهاي حاكم بر اين مطالعات تبيين و تحليل گردد، تا ضمن رفع مسايل مورد نظر، موجبات تشخيص و انتخاب رويكرد صحيح در مطالعات آتي براي تدوين مباني نظري شهر اسلامي فراهم شود. نتايج اين پژوهش، كه با هدف زمينه‌سازي براي تدوين مباني نظري شهر اسلامي و با روش توصيفي- تحليلي و اسنادي به انجام رسيده است، حاكي از حاكميّت سه رويكرد اصليِ مورفولوژيك (فرم‌محور)، ساختارگرايانه، ساختارشكنانه (نقادانه) و چند زيررويكرد يا گرايش در اين حوزه است.

Diverse and various researches which have been conducted in recent hundred years in the area of Islamic city , has made the accumulation of a great volume of theoretical texts in which the views are diverse , sometimes contradictory with a grave differences. This broadness and diversity and in some cases conflicts , has brought about ambiguity and confusion of researchers in this field in particular the young researchers and also it has made the true understanding of the limits of these studies associated with certain problems . On this basis, in the present research, it has been tried to elaborate and analyze the contents of the main existing and available sources in the area of study of Islamic city and the attitude prevailing on it . This will pave way to remove the problems and will help with detection and selection a proper attitude in the future studies to develop the theoretical foundations of the Islamic city. The results of this research , which has been made aiming at paving grounds for the compilation of the theoretical foundations of Islamic city and in descriptive-analytical and documented based methods , indicate the rule of three main morphologic ( form-oriented) , structural-oriented and deconstructional( critical ) attitudes and some sub-attitudes or tendencies in this area.