روابط امريكا و روسيه در عصر نومحافظه‌كاران 2008-2000؛ همكاري و تنش

US-Russia Relations in a Neoconservative Era (2000-2008) Cooperation and Tension

روابط امريكا و روسيه از ديرباز مورد توجه تحليلگران روابط بين‌الملل قرار گرفته است. اين روابط در مقاطع مختلف تاريخي دوره‌هاي مختلفي از همكاري و تنش را تجربه كرده و ضمن پشت سر گذاشتن فراز و فرودهاي بسيار، تاثير زيادي بر مناسبات ساير كشورها و نظام بين‌الملل داشته است. پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و طي دهه 1990 رابطه اين دو كشور از تنش كمتري برخوردار بود، اما در فاصله زماني 2000 تا 2008 كه نومحافظه‌كاران در امريكا بر اريكه قدرت تكيه زدند، سير روابط دو كشور پس از مقطع كوتاهي از همكاري رفته‌رفته پُرتنش شد تا اينكه در سال 2008 و در جريان بحران اوستيا، اين تنش به اوج خود رسيد. از زواياي گوناگون مي‌توان به علل اين افزايش تنش پرداخت؛ مي‌توان به نقش افراد و شخصيت‌ها توجه كرد و از منظر رهيافت تصميم‌گيري كه دولت را مترادف با تصميم‌گيرندگان رسمي دولت مي‌داند به اين مسيله نگاه كرد؛ مي‌توان براساس رويكردي نوواقع‌گرايانه بر نقش ساختار نظام بين‌الملل در اين افزايش تنش تاكيد كرد يا اينكه با رويكردي سازماني به درون كشور رفت و نقش نهادها، سازمان‌ها و نيروها را در سياست خارجي و افزايش تنش در روابط اين دو كشور پُررنگ جلوه داد. پژوهش‌هاي مختلفي از زواياي يادشده افزايش تنش را در روابط امريكا و روسيه در اين دوره بررسي كرده‌اند. اما كمتر پژوهشي به نقش جريان‌هاي فكري در اين افزايش تنش توجه كرده است؛ نكته‌اي كه ما در اين پژوهش به‌دنبال بررسي آن هستيم؛ نومحافظه‌كاران به‌عنوان يك جريان فكري چرا و چگونه باعث افزايش تنش در روابط امريكا و روسيه شده‌اند؟ به منظور پاسخ‌گويي به اين پرسش، سعي مي‌كنيم به سه پرسش ديگر پاسخ دهيم؛ روابط امريكا و روسيه چه فراز و فرودهايي را پشت سر گذاشته است؟ عوامل موثر بر اين فراز و فرودها چه بوده است؟ و در نهايت نقش نومحافظه‌كاران امريكا در اين فراز و فرود چگونه قابل تحليل است؟ نقطه تمركز اين پژوهش آن است كه جريان‌هاي فكري در امريكا و روسيه بر فراز و فرود روابط اين دو كشور از سال 2000 تا 2008 نقش مهمي بيش از افراد، نهادها و ساختارها داشته‌اند، به‌طوري‌كه حتي گاهي افراد و نهادها را نيز تحت تاثير گذاشته و ساختارها را نيز ناديده گرفته‌اند. جريان فكري نومحافظه‌كاري كه در سال‌هاي 2000 تا 2008 قدرت سياسي را در امريكا به دست گرفت، نقش بسيار مهمي در افزايش تنش در روابط امريكا و روسيه در اين دوره بازي كرد.