عامل‌هاي موثر بر انتخاب خط‌مشي شركت‌هاي فعال در صنايع غذايي ايران در راستاي كسب مزيت رقابتي

Factors influencing the choice of strategy by firms operating in the food industry in Iran in order to gain competitive advantage

در فضاي پرچالش و رقابتي امروز صنايع كشور، تصميم‌گيري‌هاي مديريتي در زمينه كسب مزيت‌هاي رقابتي به عامل‌هاي متعددي بستگي دارد كه شناسايي آنها مي‌تواند به بهبود فرايندهاي تصميم‌گيري مديران كمك شاياني داشته باشد. هدف اين پژوهش، تعيين عامل‌هاي موثر بر تصميم‌گيري‌هاي مديريتي در به‌كارگيري راهبرد هاي كاهش (رهبري) هزينه، تمايز محصولات، تمركز بر هزينه و تمايز متمركز در برابر نداشتن راهبرد در بخش‌هاي 10 (توليد فراورده‌هاي غذايي) و 11 (توليد انواع آشاميدني‌ها) تقسيم‌بندي ISIC نسخه چهارم در كارگاه‌هاي متوسط و بزرگ در ايران است. به منظور تعيين گرايش‌هاي مديريتي نسبت به اين راهبرد ها از يك مدل رگرسيون لاجيت چندگانه استفاده شده است. داده هاي اين پژوهش، با تكميل پرسشنامه از 94 مدير واحدهاي توليدي مربوطه به‌دست آمده است. تحليل توصيفي از اطلاعات به‌دست آمده از شركت هاي مورد بررسي نشان داد كه راهبرد تمايز محصولات باكسب 30 درصد فراواني، راهبرد انتخابي بيشتر شركت هاي مورد بررسي مي باشد. نتايج پژوهش گوياي آن است كه متغيرهاي تجربه و تحصيلات مدير، تنوع محصول، رقابت در بازار محصول و برند معتبر شركت مي‌تواند تاثير قابل ملاحظه اي بر راهبرد انتخابي شركت داشته باشد. از ميان رهيافت هاي مختلف در راستاي كسب مزيت رقابتي، رهيافت تمايز محصولات توانايي بيشتري در كسب مزيت رقابتي، در شرايط افزايش رقابت بنگاه ها، دارد. متغيرهاي تنوع محصول با ضريب 54/1، برند معتبر با ضريب 88/0 و تحصيلات مدير با ضريب 78/0 بيشترين اثرگذاري را بر احتمال گزينش راهبرد تمايز توسط مديران دارند. از اين رو پيشنهاد مي شود، بنگاه هاي فعال در صنايع غذايي با ابزار لازم از جمله متنوع‌سازي محصولات و ايجاد برندهاي معتبر داخلي و خارجي در زمينه ارايه محصولاتي متمايز و منطبق بر خواسته هاي بازار تلاش نمايند.

In today’s competitive and challenging environment industries, management decisions in the field of business competitive advantage depends on many factors that identifying them can help managers to improve decision-making processes. The purpose of this study was to determine the factors that influence management decisions on the application of reduction(leadership) costs, product differentiation, cost focus and differentiation focus strategies in section10(food production) and11(to produce a variety of beverages) in ISIC division in the fourth edition of medium and large companies. The strategy to determine orientation of the management with Multinomial logit regression model is considered. The data of this study, gathered with 94 questionnaires from managers. Descriptive analysis of data from investigated companies shows that strategy of product differentiation with frequency 30% is selective strategy in most companies surveyed. The results suggest that the variables of experience and education of manager, product variety, product market competition and famous brand of a company can have significant impact on election of the strategy. Among the different strategies in order to gain competitive advantage, product differentiation strategy is more capable of competitive advantage, in terms of increasing the competitiveness of firms, there. Variables such as product diversification by a factor of 1/54 percent, Brand by a factor of 0/88 percent and manager education by a factor of 0/78 percent are most likely variables for influencing the differentiation strategy by managers. Therefore, it is suggested that firms in the food industry, with the necessary tools, including the diversification of products and the creation of national and international brands, provide different products according to the market demands.