تحليلي بر ارزيابي كيفيت پايداري اجتماعي در نواحي دو و سه شهر سبزوار

هدف اصلي اين پژوهش، شناخت مولفه هاي سازنده و تحليل سطح پايداري اجتماعي در شهر سبزوار است. روش تحقيق، توصيفي ـ تحليل است. از روش تحليل داده هاي ثانويه و بررسي هاي پيمايشي در بخش گردآوري داده ها و از روش هاي علي و همبستگي در بخش تحليل داده ها استفاده شده است. براي آزمون روايي ابزار سنجش، پس از تدوين آنها مبتني بر انجام روايي صوري، از سنجش اعتبار محتوايي و براي تحليل پايايي ابزار سنجش نيز از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده گرديد. يافته هاي تحقيق حاكي از اين هستند كه در محدوده مطالعه شده، امتياز شاخص كلي پايداري اجتماعي از عدد ميانه نظري (3) پايين تر (85/2) و در وضعيت مناسبي قرار ندارد. بيشترين ناپايداري به ترتيب مربوط به شاخص هاي مشاركت در امورِ سرمايه اجتماعي و احساس امنيت اجتماعي و كمترين ناپايداري در شاخص هاي احساسِ تعلق مكاني، عدالت فضايي و بهره مندي اقتصادي بوده است. بررسي هاي اين پژوهش،نشان مي دهد دو متغير زمينه اي نوع تصرف واحد مسكوني ( مالك / مستاجر بودن) و مدت اقامت در محله، نقش مهم و شايان توجهي در بهبود پايداري اجتماعي شهرها دارد. استفاده از رگرسيون چند متغيره و ضريب بتا براي شناسايي ميزان اهميت هر يك از شاخص هاي مطالعه شده، گوياي نقش مهم تر شاخص هاي سرمايه اجتماعي (516/0)، عدالت فضايي (294/0) و احساس تعلق مكاني (192/0) در پايداري اجتماعي محلات شهري است. تحليل همبستگي ميان شاخص سرمايه اجتماعي با ديگر شاخص هاي سازنده متغير پنهان پايداري اجتماعي نيز گوياي همبستگي معني دار اكثر شاخص ها با سرمايه اجتماعي است. با توجه به نقش و جايگاه مهم و بي بديل شاخص سرمايه اجتماعي در ميان ديگر شاخص هاي بررسي شده، به نظر مي رسد نظام مديريت و برنامه ريزي شهري بايد به سمت و سويي حركت كنند كه بتوانند با برنامه ريزي هاي كالبدي و طراحي فضاهاي شهري، زمينه را براي ايجاد و بهبود سرمايه اجتماعي شهروندان فراهم سازند. ايجاد شوراياري در محلات و نواحي شهري، لزوم تدوين برنامه هاي فرهنگي و اجتماعي محله محور در طول سال، تدوين برنامه هاي راهبردي براي نواحي شهري با تاكيد بر مشاركت شهروندان در تدوين آنها، ايجاد فضاهاي كالبدي همانند فرهنگ سرايِ محله به عنوان مكاني براي اجراي برنامه هاي مختلف و همچنين ميعادگاهي براي ديدار شهروندان با يكديگر، اولويت قائل شدن براي ايجاد پارك هاي و فضاهاي عمومي محله اي و ناحيه اي به عنوان بستر و زمينه اي براي اوقات فراغت شهروندان را مي توان از جمله برنامه هاي مديريت شهري براي بهبود سرمايه اجتماعي و پايداري اجتماعي شهرها پيشنهاد كرد.