كتاب زيد بن وهب جهني، از كهن‌ترين مصادر نهج البلاغه

زيد بن وَهْب جُهَني (84 ه‍‌) يكي از اصحاب امام علي(ع) و از نخستين گردآورندگان خطب حضرت بود كه اثري با عنوان «خطب اميرالمومنين علي المنابر في الجُمَع و الاعياد و غيرها» تاليف كرد. اين كتاب كه از كهن ترين مصادر نهج البلاغه نيز به شمار مي‌رود، تا زمان شيخ طوسي (460 ه‍‌) وجود داشت و مورد استفاده نويسندگان اسلامي قرار مي‌گرفت، لكن پس از قرن پنجم هجري همچون بسياري از ميراث مكتوب اسلامي دستخوش حوادث قرار گرفت و از بين رفت. از اين‌رو، بازشناسي اين اثر كهن كه از نخستين مواريث حديثي شيعه به حساب مي‌آيد، از موضوعات در خور توجهي است كه اين تحقيق عهده‌دار آن است. بررسي ابعاد شخصيتي زيد بن وهب و نيز تحليل كتابشناختي كتاب وي از موضوعاتي است كه در اين مقاله به بحث گذاشته شده است.

Zayd b. Wahb al-Juhani (84 A.H.), was a companion of Imam Ali andwas among the first ones who gathered Imamʹs sermons. He composed a book entitled "Imam Aliʹs sermons on the pulpit on Fridays, festivals, and the like." Being considered among the oldest sources of Nahj al-Balagha, that book existed till al-Shaikh al-Tusiʹs time (460 A.H.) referred to by Muslim authors. Like a good number of Islamic written heritage, however, it was destroyed and lost after the fifth Hijri century. That is why recognition of that old work, which is among the first Shiite heritage in hadith, should be considered a notable task. Survey of various dimensions of personality of Zayd b. Wahb al-Juhani as well as bibliographical analysis of his book is among topics dealt with in the present essay.