مسيوليت مدني ناشي از تصرفات مالكانه

Civil Responsibility Originated from Possession in Own Right

يكي از حوزه‌هاي مهم مسيوليت مدني، مسيوليت مدني ناشي از تصرفات مالكانه است كه منجر به ورود ضرر به غير مي‌شود. بررسي مسيوليت در اين موارد در گرو بررسي ميزان و چگونگي دلالت ادله داراي اقتضاي اثبات ضمان از سويي و ميزان و چگونگي دلالت ادله صالح براي ايجاد مانع در برابر اقتضايات مزبور از سوي ديگر است. ادله مقتضي مسيوليت، قواعد اتلاف و تسبيب و لاضرر ـ در طرف غير ـ هستند كه قواعد سلطه، لاحرج و لاضرر ـ در طرف مالك ـ نيز صلاحيت مانعيت در برابر آنها را دارند. وجود عواملي مانند «قصد اضرارداشتن يا نداشتن مالك از تصرف»، «علم‌داشتن يا نداشتن مالك نسبت به ورود ضرر به غير»، «به اندازه نيازبودن يا نبودن ميزان تصرف مالك»، «ضرركردن يا ضررنكردن مالك از عدم تصرف»، «به حرج‌افتادن يا نيفتادن مالك در صورت عدم تصرف» و «ميزان ضرر همسايه درمقايسه با ضرر مالك» در اين نوع از تصرفات تعيين‌كننده جريان يا عدم جريان هر يك از ادله مزبور در مورد مي‌باشند. ازاين‌رو در مقاله با تفكيك شرايط مختلف موضوع، نحوه جريان و جمع بين ادله فوق، نشان داده شده و موارد ثبوت مسيوليت مشخص شده‌اند.

One of the important fields of civil responsibility is the one originated from possession in own right which results in harm to the other. There are two declaratory and obligatory rules concerning such possessions and some jurists think that, here, the two are the same. But, to prove responsibility in these possessions, there should be requiring evidence and there should not be counter evidence. Evidence requiring responsibility includes there rules: wasting, causing wasting, and no harm (to the other) which may be negated by three rules: sovereignty, no distress and constriction, and no harm (to the owner). If such arguments are collectively taken into account in a case, one may prove whether the owner is responsible or not. To find whether the above rules may be applied or not, one has to make distinction between different conditions in a case while taking into account the factors involved. These factors are as follows: ʹintent or absence of intent to harm the owner by possessionʹ, ʹ the ownerʹs knowledge or ignorance of harm to the otherʹ, ʹwhether the ownerʹs possession is as much as he needs or notʹ, ʹwhether the owner sustains a loss or not because of non-possessionʹ, ʹwhether the owner comes into a restriction or not because of possession or non-possessionʹ, ʹthe extent of loss sustained by neighbor as compared to that sustained by the ownerʹ.