تحليل مستندات اختصاص واژه «اهل البيت» به خمسه طيبه در آيه تطهير

Analyzing Documentary Evidence for Limiting the Word “Ahlul-Bayt” to the Pure Five in the Verse Tathir

آيه تطهير يكي از پرمناقشه‌ترين آيات قرآن بين مفسران فريقين پيرامون مسيله عصمت اهل‌بيت(ع) است. مفسران شيعه «اهل‌البيت» را مختص خمسه طيبه(ع) مي‌دانند و در مقابل، برخي از مفسران اهل سنت «اهل‌البيت» را مختص زنان پيامبر، برخي ديگر شامل زنان پيامبر و خمسه طيبه و برخي ديگر آن را اعمّ‌ از خويشان و اقوام پيامبر و ... مي‌دانند. در اين بين يكي از ادلّه مفسران شيعه بر اين ادعا، «تغيير ضمير» از جمع مونث به جمع مذكر در آيه تطهير است. اين پژوهش با رويكردي توصيفي ـ تحليلي جهت نقد و ارزيابي اين مطلب، به واژه‌شناسي كلمه «اهل» و موارد استفاده آن در لغت و قرآن پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه هر چند با استشهاد به شواهد تاريخي و استناد به روايات متقن، مي‌توان ثابت كرد «اهل‌البيت» اختصاص به خمسه طيبه دارد، اما استناد اغلب مفسران شيعه به «تغيير ضمير» محل بحث و تامل است.

Among the Fariqain commentators, the verse Tathir is one of the most controversial verses in the Holy Quran about innocence of Ahlul-Bayt. For Shiite commentators, Ahlul-Bayt is known to be limited to the Pure Five while some Sunni commentators believe that it is attributed to the prophet’s wives, and for some others it is attributed to the prophet’s wives and the Pure Five and, again, for some others, it includes the prophet’s relatives. Meanwhile, one of the Shiite commentators’ arguments about this claim is the “change of pronoun” from feminine plural to masculine plural in the verse Tathir. Applying an analytico-descriptive approach to criticize and evaluate this issue, the study deals with terminology of the word “Ahl” and its uses in word and in Quran, and the results show that despite of proving allocation of “Ahlul-Bayt” to the Pure Five with reference to the historical evidences and certain verses, the reliance of the Shiite commentators on “pronoun change’’ is a matter of debate and reflection.