ارزيابي قانون ممنوعيّت شبكه‌هاي ماهواره‌اي؛ انتظارات و واقعيّت‌ها

Evaluation of Satellite Channels’ Prohibition Law; Expectations and Realities

درحال حاضر بر فراز محدوده جغرافيايي ايران حدود 100 ماهواره فعاليّت و برنامه‌هاي قريب به سه هزار شبكه تلويزيوني را پخش مي‌كنند كه از ميان آنها دستكم 30 شبكه فارسي‌زبانند و عمدتاً مردم ايران، افغانستان، تاجيكستان و ديگر فارسي‌زبانان ساكن در اقصي‌نقاط جهان را مخاطب برنامه‌هاي خود قرار داده‌اند. در داخل كشور نيز علاوه‌بر شبكه‌هاي اختصاصي مراكز استان‌ها، بيش از 20 شبكه تلويزيوني از تهران برنامه پخش مي‌كنند كه به‌رغم فعاليت آنها، ميزان تمايل به اخبار و ديگر برنامه‌هاي شبكه‌هاي ماهواره‌اي طي ساليان اخير نه‌تنها كم نشده، بلكه به‌طور مداوم افزايش يافته و اين درحالي است كه بيش از دو دهه از زمان تصويب قانون ممنوعيّت به‌كارگيري تجهيزات دريافت از ماهواره در سال 1373 گذشته و به‌رغم بروز مسايل و مشكلاتي در روند اجراي مفاد اين قانون، مع‌الوصف تاكنون اقدام موثري براي بازنگري يا تجديدنظر در آن به عمل نيامده است. در اين مقاله ضمن بررسي علل گرايش روزافزون شهروندان و بالاخص قشر جوان به شبكه‌هاي ماهواره‌اي، با استناد به نتايج يك پژوهش دانشگاهي با عنوان «عوامل موثر جذب‌كننده نوجوانان و جوانان تهراني به اخبار تلويزيون فارسي بي.بي.سي» راهكارهايي براي برون‌رفت از وضعيّت كنوني پيشنهاد شده‌اند.

Nowadays, a large number of satellites operate over the geographic ranges of Iran, and they broadcast about three thousand television channels that at least 30 of them are Persian-speaking. These channels are aimed to be watched mainly by Iranians, Afghans, Tajiks and other Persians all over the world. In Iran, apart from the proprietary channels of provincial capitals, more than twenty television channels are broadcasted from Tehran. Nevertheless, in spite of setting up these channels, not only has not people’s attitude towards satellite channels’ programs lessened in recent years, but it has also increased continuously. Whereas Iran enacted the “Prohibition of Using Receiver Equipment from Satellite Act” in more than two decades ago in 1994, and despite all problems in the process of executing this Act, not an effective action has been taken for reviewing that yet. In this paper, in addition to investigating the causes of the increasing tendency of citizens, especially the youth to satellite channels, by referring to the results of a scientific research “Attractive Factors of BBC Persian Television News for Iranian Youth and Teen”1, some solutions have been suggested.