تجزيه گرافيكي روابط متقابل ميان صفات در برخي تودههاي طالبي ايراني با استفاده از روش بايپلات

Graphic analysis of trait relations of cantaloupe using the Biplot method

طالبي با دارا بودن تودههاي متنوع، يك محصول رايج و نسبتاً مهم در كشور محسوب ميشود. هدف از اين تحقيق مطالعه روابط متقابل ميان صفات مختلف در طالبي و همچنين مقايسه تودههاي مختلف طالبي براساس چندين صفت با استفاده از روش بايپلات بود. والدين، نتاج 1F و تلاقيهاي معكوس )جمع اً 93 ژنوتيپ( حاصل از تلاقي هفت توده بومي طالبي ايراني نامهاي ريشبابا، شاهآبادي، سمسوري، دستجردي، مگسي، تيلطرق و ساوهاي در طي دو سال زراعي مورد ارزيابي قرار گرفتند. طرح لاتيس سهگانه براي 93 ژنوتيپ اجرا شد. نتايج حاصل نشان داد كه همبستگي معنيداري بين عملكرد و اجزاي آن در هر دو سال انجام آزمايش وجود داشت. در بين اجزاي عملكرد، سه صفت وزن ميوه، ضخامت گوشت و عرض ميوه همبستگي معنيداري با عملكرد در هر دو سال نشان دادند. همچنين رتبهبندي ژنوتيپها براي صفت عملكرد، تفاوت در ترتيب ژنوتيپها در طي دو سال انجام آزمايش نشان دادند. رتبهبندي ژنوتيپها بر اساس دو صفت مواد جامد محلول و زودرسي نشان داد ساوهاي ) × كه دورگ مگسي G57 ( و والد دستجردي ) G4 ( در هر دو سال برترين ژنوتيپها بهترتيب ساوهاي ) × از نظر صفات مواد جامد محلول و زودرسي بودند، بنابراين دورگ مگسي G44 ( براي توليد ارقام با قند بالا و همچنين والد دستجردي ) G4 ( جهت توليد ارقام زودرس ميتوانند مورد توجه قرار گيرند. همچنين نتايج بهدست آمده نشان داد كه صفت عملكرد بهصورت مستقل از دو صفت مواد جامد محلول و زودرسي عمل ميكند. دو صفت مواد جامد محلول و زودرسي رابطه منفي با يكديگر داشتند، اين دو صفت را ميتوان همزمان در نظر گرفت و جهت اصلاح آنها اقدام نمود.

Cantaloupe is a common crop and relatively important in Iran which show high genetic diversity. The objective of this study was the investigation of interrelationships among different traits in Iranian cantaloupe cultivars and comparison of different cantaloupe genotypes based on different traits using biplot method. Forty nine genotypes including seven Iranian endemic cantaloupes Rishbaba, Shahabadi, Samsori, Dastjerdi, Magasi, Tiltorogh and Savei and their direct and reciprocal crosses were evaluated during two years using triple lattice design. Results indicated the positive and significant correlations between yield and yield components in both of years. Three traits including fruit weight, flesh thickness and fruit width indicated positive and significant correlation with yield among of traits. The ranks of the genotypes relative to yield were indicated the differences between genotypes in two years. The genotypes ranks according to total soluble solids and early maturity indicated that Magasi × Savei (G57) cross and Dastjerdi (G4) parent were the most superior genotype in two years; so Magasi × Savei (G44) cross and Dastjerdi (G4) parent can be considered for the production of cultivars with high sugar and early mature cultivars, respectively. Results also showed that the yield were independent from total soluble solids and early maturity so in cantaloupe breeding programs we can individually modified yield trait in breeding projects. The two traits, total soluble solids and early maturity had the negative correlation with each other; so these traits could be considered simultaneously for breeding.