در تكاپوي تغيير: تجربه‌هاي نوآوري مديران كتابخانه‌هاي دانشگاهي در شماري از دانشگاه‌هاي ايران

Innovation Experiences of University Library Managers in Iranian University Libraries

هدف: شناسايي تجربه‌هاي نوآوري مديران كتابخانه‌هاي دانشگاهي به منظور دستيابي به شناخت فرآيند نوآوري و كشف مدلي جديد. روش: به خاطر ماهيت اكتشافي اين پژوهش، از روش شناسي كيفي استفاده شد. داده‌ها از طريق مصاحبه نيمه ساختار يافته با 13 مدير كتابخانه دانشگاهي از 11 دانشگاه ايران در پنج شهر اصفهان، اهواز، تهران، شيراز و مشهد گردآوري شد. تحليل مصاحبه‌ها به روش كدگذاري باز، محوري و گزينشي صورت گرفت. يافته‌ها: اقدامات نوآورانه مديران كتابخانه‌هاي دانشگاهي در يك دسته بندي 10 گانه جا مي‌گيرد؛ شامل تغييرات ساختاري، سياستي، مديريتي، فرهنگي، خدماتي، استراتژي، فرآيندي، تكنولوژي، معماري و پرسنلي. مديران كتابخانه‌ها خود در درجه اول منشا نوآوري بوده اند. مديران به منظور جلب حمايت افراد كليدي پروژه هايشان را با آنها مطرح مي‌كرده اند و هر گاه كه با موافقت مواجه مي شدند، فرآيند طراحي و برنامه ريزي آغاز مي‌شد. پس از تدوين استراتژي مديران وارد مرحله پياده سازي طرح‌ها مي‌شدند. طي اجراي پروژه‌ها، 7 نوع چالش پيش روي مديران كتابخانه‌هاي دانشگاهي پديدار مي‌شد. شامل: چالش نيروي انساني، محيط سازماني، زيرساختي، محيط خارجي، فردي/ مديريتي، استراتژي و فكري/ فرهنگي. عمده ترين آنها چالش نيروي انساني بود. اصالت و ارزش: از بررسي پيشينه‌ها بر مي‌آيد تاكنون پژوهشي در كتابخانه‌هاي كشور ما با رويكرد بررسي فرآيند نوآوري انجام نگرفته است. مدل اين پژوهش مي‌تواند الگويي براي پياده سازي يا رونق نوآوري در محيط كتابخانه‌ها باشد. اين مدل منطبق با ساير مدل‌هاي موجود در ادبيات مديريت تغيير و نوآوري است، با اين تفاوت كه ترتيب مراحل پياده سازي پروژه‌هاي نوآوري با هم تفاوت مي‌كند و نيز در مدل حاضر به چالش‌هاي حين اجرا توجه شده است.

Purpose: This research has explored innovations initiatives by heads of university libraries. The focus of the study has been the process they had followed in order to implement their ideas disregard of their degree of success. Methodology: Due to the exploratory nature of the research, qualitative method was adopted in data collection. Interviews were carried out with 13 heads of university libraries in 11 major universities in Isfahan, Tehran, Mashhad, Shiraz, and Ahvaz. Results: All innovative projects could be divided into structural, political, managerial, cultural, strategic, architectural, technological, service, processes and procedures, and personnel changes. All were managersʹ own ideas initially. Managers at the first step, encouraged the staff to participate in processes, then, sought support from key persons in the organization. Planning or strategy development was the next stage, followed by implementation. Difficulties occurred in the operational stage, resulted in failure in some cases. Challenges had 7 sources: personnel, organizational environment, infrastructure, external environmental, managerial, strategic, and intellectual/cultural. Most important were personnel challenges. Discussion/ Result:. Innovation projects process model identified in this study is compatible with other models in innovation and change management literature. This model can be applied in different types of libraries. Challenges and strategies used to solve them, provide insight to other heads of university libraries to deal with difficulties in implementing initiates.