بررسي ضريب انتشارپذيري كلريد سديم در ‌ستون‌هاي آزمايشگاهي تحت تاثير بافت و طول‌‌هاي مختلف

Investigation the Dispersivity Coefficient of NaCl in Laboratory Columns under the Effect of Different Textures and lengths

در تحقيق حاضر تاثير بافت خاك و مقياس نمونه بر ضريب انتشارپذيري و مدل‌سازي حركت املاح بررسي شد. تيمارهاي آزمايشگاهي شامل چهار بافت مختلف خاك (100 درصد ماسه ‌‌بادي و 90، 80 و 70 درصد ماسه بادي و مابقي ماسه شسته‌شده) با طول نمونه‌‌هاي 50، 80 و 110 سانتي‌‌متري بود و از ردياب كلريد سديم استفاده شد. با برازش منحني‌‌ تيوريك رخنه بر داده‌‌هاي آزمايشگاهي، با استفاده از برنامه CXTFIT به روش معكوس، ضريب انتشار برآورد شد و منحني‌‌هاي رخنه شبيه‌‌سازي شدند. همچنين، با حل تحليلي معادله انتقال- انتشار از روش بريگهام مقدار ضريب انتشارپذيري محاسبه و با نتايج روش معكوس مقايسه شد. نتايج نشان داد ضرايب انتشارپذيري به‌دست‌آمده از مدل بريگهام در همه تيمارها (به جز نمونه با طول 110 سانتي‌‌متر و بافت 100 درصد ماسه بادي) در دامنه كمتر از يك سانتي‌‌متر تغيير مي‌‌كند. نتايج بيانگر دقت مناسب روش معكوس در برآورد پارامترهاي معادله انتشار است به طوري كه ضرايب انتشارپذيري در مقايسه با نتايج حل تحليلي مدل بريگهام ضريب تبيين 79/0 دارند. همچنين، با افزايش درصد ماسه شسته‌شده در بافت خاك به ازاي طول‌‌هاي يكسان ستون‌‌هاي آزمايشگاهي نسبت غلظت نسبي برابر با 5/0 در تعداد حجم آب تخلخل كمتري رخ مي‌‌دهد.

In this study the effect of soil texture and sample length on dispersivity coefficient (?) and modeling of solute transport were studied. 12 samples, including four soil textures (100, 90, 80 and 70 percent blown sand and remain percentage natural sand) and three lengths (50, 80 and 110 cm) were selected and NaCl was used as an injection. In continuing by fitting theory breakthrough curves on laboratory data the values of the dispersion coefficient for investigating samples was estimated at CXTFIT program and inverse method and breakthrough curves simulated. With analytical solution to the advection- dispersion equation via Brigham model, the values of dispersivity coefficient were calculated and compared with the results of CXTFIT program. The values of ? which estimated via Brigham model is less than 1 except for sample with 110 cm length and 100 percent blown sand texture. The simulated breakthrough curve indicates the accuracy of the CXTFIT program in estimation parameters of advection-dispersion equation. Calculated coefficient of ? by CXTFIT program has determination coefficient equal to 0.79 with the analytical solutions Brigham model. Results showed that by increasing the percentage of natural sand with same length, the relative concentration equal to 0.5 will occur in smaller pore volume.