تحليل فضايي سطح توسعه‌يافتگي مناطق روستايي شهرستان‌هاي استان آذربايجان شرقي به لحاظ شاخص‌هاي توسعه و ارتباط آن با سرمايه اجتماعي

Spatial analyzing Level of rural areas development of East Azerbaijan Province in aspect of sustainable development indicators and its relationship with social capital

از منظر توسعه پایدار، سرمایه اجتماعی در كنار سرمایه طبیعی، انسان ساخت و سرمایه انسانی، جزئی جدایی‌ناپذیر از مجموعه ثروت هر ملتی بوده و یكی از عوامل كلیدی توسعه نقاط روستایی در جهت رفع نابرابری‌ها محسوب می‌شود. پژوهش حاضر باهدف تحلیل فضایی سطوح توسعه‌یافتگی نقاط روستایی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی به لحاظ شاخص‌های توسعه پایدار و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، 19 شهرستان استان آذربایجان شرقی با 43 شاخص برای سنجش توسعه پایدار نقاط روستایی و 384 نفر از سرپرستان خانوارها به عنوان حجم نمونه برای مقوله سرمایه اجتماعی بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار Excel و SPSS صورت گرفته است. نتایج حاصل از تاكسونومی عددی نشان می‌دهد كه از 19 شهرستان، نقاط روستایی 2 شهرستان مراغه و مرند به لحاظ شاخص‌های توسعه در سطح اول و 2 شهرستان چاراویماق، خداآفرین در رده آخر سطح چهارم توسعه قرارگرفته‌اند. از نظر سرمایه اجتماعی نیز نقاط روسـتایی شهرستان‌های تبریز، مراغه، مرند، میانه در سطح بالا و جلفا، هریس، عجب‌شیر، ورزقان، خدا آفرین، چاراویماق در سطح خیلی پایین قرار دارند. این نتایج بیانگر وجود نابرابری عمیق میان نقاط روستایی استان به لحاظ شاخص‌های توسعه پایدار و سرمایه اجتماعی است. همچنین، نتایج نشان می‌دهد كه ابعاد پنج‌گانه سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار دارای رابطه‌ای معنی‌دار هستند كه از این بین مشاركت اجتماعی با 0.415 دارای بیش‌ترین تأثیر است. به طور كلی بین توسعه پایدار نقاط روستایی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی و سرمایه اجتماعی به میزان 0.98 با سطح اطمینان 0.99 درصد رابطه‌ی مثبتی وجود دارد. بر این اساس می‌توان عنوان نمود، نقاطی كه میزان مشاركت، اعتماد، تعامل و انسجام در آن‌ها بیشتر بوده است، از نظر توسعه، روند رو به رشدی داشته‌اند. از این رو، می‌توان اذعان نمود كه سرمایه اجتماعی با میانگین 3.85 در نیل به توسعه پایدار نقاط روستایی محدوده مورد مطالعه تأثیر داشته است.

In aspect of sustainable development, social capital beside natural capital, human development and human capital, is integral part of the wealth of nations, and is one of the key factors of rural areas development to eliminate inequalities. This research study spatial analysis Level of Rural areas development of East Azerbaijan Province in aspect of sustainable development indicators and its relationship from social capital using descriptive and analytical methods. Research statistical population are 19 counties and 43 indicators for measuring sustainable development rural areas of East Azerbaijan and 384 households as the sample size for the concept of social capital. Data collection tools are the questionnaire, and sampling method has Simple randomized. Data analysis has been done using Excel and SPSS software in this research. results of numerical taxonomy show that the from 19 counties, rural areas of Maragheh and Marand counties are The first level of development, and 2 city Charaoymaq, Khdaafryn are in the last Fourth level of development . So rural areas of Tabriz, Marageh, Marand and Myaneh counties are at the very high Level and Julfa, Harris, Ajabshir, Varzeqan, Khdaafryn, Charoymag counties are at very low levels in aspect of social capital. These results show deep inequality among rural areas in terms of sustainable development and social capital indicators. Results show that dimensions of social capital has a significant relationship with sustainable development, which among these dimensions, social participation has the greatest impact with 0.415%. In generally, between sustainable development of rural areas and social capital is significant relationship with 0.99 percent. Therefore, rural areas that have participation, confidence, cooperation, and cohesion, have more developmental range. Hence social capital is affect for achieving sustainable development in rural areas with an average of 3.85.