رسوب شناسي و ژيوشيمي رسوبات سيليسي آواري (ترشيري- كواترنري) سواحل خاوري چابهار، جنوب خاور سيستان و بلوچستان

Sedimentology and Geochemistry of Siliciclastic Sediments (Tertiary-Quaternary) in the Eastern Coasts of Chabahar, SE Sistan and Baluchistan

در اين مطالعه، نهشته هاي گلسنگي و ماسه سنگي سواحل خاوري چابهار مورد بررسي رسوب شناسي و ژيوشيمي قرار گرفته است. بر اين اساس 50 نمونه گلسنگ و ماسه سنگ از 5 برش تيس، رمين، ليپار، گورانكش و خور گريندر برداشت و مورد تجزيه دانه بندي و تجزيه شيميايي به روش هاي XRF و ICP-AES قرار گرفت. جورشدگي و كج‌شدگي مثبت نمونه ها (فراواني ذرات دانه‌ريز) بيانگر رسوب گذاري آنها در محيطي آرام و كم انرژي است. تجزيه و تحليل ژيوشيميايي عناصر اصلي 10 نمونه از گلسنگ ها و ماسه سنگ هاي سواحل خاوري چابهار به سن ميوسن پسين- پليستوسن واقع شده در پهنه مكران و رسم داده ها روي نمودارهاي تقسيم بندي سنگ هاي آواري تركيب ماسه سنگ ها را وكي وگلسنگ ها را شيل نشان مي دهد. افزون بر اين، تعيين اثر هوازدگي در ناحيه منشا با استفاده از انديس هاي دگرساني شيميايي (CIA) و هوازدگي شيميايي (CWI) ميزان هوازدگي اين نهشته ها را در منطقه منشا متوسط معرفي مي كند. انديس تنوع تركيبي (ICV) نيز در رسوبات مورد مطالعه، به‎طور ميانگين 57/1 و نشان‌دهنده اين است كه رسوبات داراي بلوغ شيميايي متوسط هستند و از رسوبات چرخه اول رسوبي نتيجه شده اند. الگوي پراكندگي عناصر خاكي كمياب در نمودارهاي عنكبوتي نشان از غني شدگي اين سنگ ها از عناصر خاكي كمياب سبك (LRRE) نسبت به عناصر خاكي كمياب سنگين (HRRE) دارد. بالا بودن نسبت هاي LILE/HFSE و LRRE/HRRE در نمونه ها و شباهت تركيب شيميايي آنها با سنگ هاي مناطق فرورانش نشان مي دهد كه سيليسي- آواري هاي سواحل چابهار در منطقه فرورانش تشكيل شده اند. استفاده از نمودارهاي متمايز كننده محيط زمين‌ساختي همراه با الگوي نمودارهاي چندمتغيره نيز نشان‌دهنده اين است كه سنگ هاي مورد مطالعه در حاشيه فعال قاره (ACM) ايجاد شده اند.

In this study, geochemical and sedimentological assessment was carried out on mudstone and sandstone deposits of Eastern coasts of Chabahar. Fifty samples were taken from five sectione of Tiss, Ramin, Lipar, Gorankesh and Garindar estuary and subjected to grain size analysis and chemical analysis using XRF and ICP AES methods. Positive sorting and skewness (with the frequency of fine grain particles) of samples indicate deposition in a low energy environment. Plotting geochemical data of major elements from Late Miocene- Pleistocene age 10 mudstone and sandstone samples in east coasts of Chabahar in Makran zone, on siliciclastic rocks classification diagrams, showed that the sandstones are wacky and Mudstones are shale. The mean calculated chemical indexes of alteration (CIA) and weathering (CIW) for siliciclastic sediments, confirm low level weathering of source rocks of this sediments. The average index of combinational variety (ICV) for the studied sediments was 1.57, which indicates that these deposits have a moderate chemical maturity and are derived from the first cycle of sediments. Distribution pattern of rare earth elements on spider diagrams shows the enrichment of light rare earth elements (LRRE) relative to heavy rare earth elements (HRRE) in the rocks. High ratios of LILE/HFSE and LRRE/HRRE in the rock samples and similarity of their chemical composition with subduction zone facies, indicates that siliciclastics of Chabahar coasts have formed in a subduction zone. The diagrams of tectonic setting associated with patterns of multivariate charts also shows that the studied rocks have been developed in an active continental margin.