راه‌كارهاي مناسب توانمندسازي اساتيد پزشكي در حوزه آموزش از نظر اعضاي هيات‌علمي دانشكده پزشكي مشهد

Appropriate Strategies to Empower Faculty Members of Medicine in Education: Viewpoints of Faculty Members of Mashhad School of Medicine

مقدمه: فهم فرايند توانمندسازي و افزايش ظرفيت دانشگاه‌ها براي ايجاد جوي توانمند، از عوامل موثر بر عملكرد آموزش است و شناسايي راه‌كارها و عوامل تاثيرگذار بر توانمندي اعضاي هيات‌علمي را ضروري مي‌نمايد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي ‌و تعيين مناسب‌ترين راه‌كارهاي توانمندسازي آموزشي اساتيد پزشكي از نظر اعضاي هيات علمي دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه‌ي توصيفي مقطعي در سال 1391 در دانشگاه علوم پزشكي مشهد انجام شد. ابتدا با بررسي مستندات و متون و سپس نظر صاحب‌نظران، فهرست راه‌كارهاي مناسب توانمندسازي استادان استخراج شد، سپس براساس فهرست، پرسشنامه‌ي محقق ساخته‌ آماده و پس از تعيين روايي محتواي و پايايي با استفاده از روش بازآزمايي (با ضريب همبستگي87/0) در اختيار 96 نفر از اعضاي هيات‌علمي دانشكده پزشكي‌ (20 نفر عضو هيات‌علمي پايه، 76 نفر عضو هيات‌علمي باليني) كه ‌به ‌روش نمونه‌گيري تصادفي–طبقه‌اي انتخاب شده بودند، قرار گرفت. براي هر كدام از راه‌كارها سه گزينه مناسب(3)، تا حدودي مناسب (2) نامناسب(1) قرار داده شد. داده‌ها با شاخص‌هاي آمار توصيفي وآمار استنباطي (من‌ويتني و كروسكال-واليس) مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. نتايج: راه‌كارهاي كارگاه آموزشي، مشاهده بهترين عملكرد، دوره‌هاي كوتاه‌ مدت آموزشي و فلوشيپ به ترتيب با ميانگين 33/2، 42/2، 51/2، 59/2 مناسب‌ترين راه‌كارها و نظارت بر عملكرد اساتيد، راه‌كاري نامناسب شناخته شد. نتايج نشان‌ مي‌دهد كه راه‌كارهاي كارگاه، دوره‌هاي كوتاه مدت آموزشي و فلوشيپ با سن اعضاي هيات‌علمي ارتباط دارند (05/0 > p). بين راه‌كار مشاهده‌ي بهترين عملكرد با سن اساتيد و همچنين بين مناسب‌ترين راه‌كارهاي توانمندسازي آموزشي با ساير ويژگي هاي فردي اعضاي هيات‌علمي(جنس، نوع هيات‌علمي، رتبه علمي، مدرك تحصيلي، نوع استخدام و سابقه كار) ارتباط معناداري مشاهده نشد‌(05/0 < p). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه جهت مديران، مدرسان و برنامه‌ريزان دوره‌هاي توانمندسازي اعضاي هيات‌علمي براي برنامه‌ريزي و اجراي دوره‌هاي توانمندسازي اعضاي هيات‌علمي مي‌تواند مفيد باشد.

Introduction: Understanding the process of empowerment and promoting universities’ capabilities to create an empowered atmosphere are factors affecting functions of education which require identification of the strategies and effective factors in faculty members’ empowerment. The present study was conducted to identify and determine the most appropriate strategies of educational empowerment for faculty members of medicine from the viewpoints of faculty members of Mashhad School of Medicine. Methods: This descriptive cross-sectional study was conducted in 2012 in Mashhad School of Medicine. Initially, a list of appropriate strategies to empower faculty members was extracted from reviewing documents, literature, and experts’ opinions; then, a researcher-made questionnaire was developed based on the list, and after verifying the content validity and reliability by means of test-retest (correlation coefficient at 0.87), was distributed among 96 faculty members (20 faculty members of basic sciences, 76 clinical faculty members) who were selected through stratified random sampling. Each strategy was evaluated as appropriate (3), rather appropriate (2) or inappropriate (1). Data were analyzed using descriptive and inferential statistics (Mann-Whitney and Kruskal-Wallis). Results: The strategies of workshops, observation of the best performance, short-term training courses and fellowship were the most appropriate strategies with means of 2.33, 2.42, 2.51, and 2.59, respectively while monitoring professors’ performance was identified as an inappropriate strategy. Results showed that the strategies of workshops, short-term training courses and fellowship were correlated with the age of faculty members (p < 0.05). No significant correlation was found between the strategy of observation of the best performance and faculty members’ age and also between the most appropriate educational empowerment strategies and other individual characteristics of faculty members (gender, type of faculty member, academic ranking, academic degree, type of employment and working experience) (p > 0.05). Conclusion: The findings of this study could be helpful for managers, instructors and planners of empowerment courses for faculty members.