شناسايي نژادهاي فيزيولوژيك عامل بيماري سفيدك كركي آفتابگردان (Plasmopara halstedii) و واكنش ژنوتيپ‌هاي ميزبان به آن نژادها در شرايط كنترل شده

Identification of Sunflower Downy Mildew (Plasmopara halstedii) Physiological Races and Reaction of the Host Genotypes to the Races Under Controlled Conditions

به منظور شناسايي نژادهاي فيزيولوژيك عامل بيماري سفيدك كركي آفتابگردان در ايران، نمونه‌هاي قارچ عامل بيماري جمع‌آوري و پس از احيا روي رقم حساس ركورد تكثير شدند. به منظور تعيين نژادهاي فيزيولوژيك قارچ عامل بيماري جدايه‌هاي نماينده مناطق روي ارقام افتراقي استاندارد مايه‌زني شدند. با توجه به يكسان بودن بيماريزايي جدايه‌هاي آزمايش شده و شناسايي نژاد 100 براي آن‌ها، تعداد 77 ژنوتيپ آفتابگردان شامل هيبريدهاي جديد، لاين‌هاي برگشت دهنده باروري و نرعقيم سيتوپلاسمي، تك بوته‌هاي انتخابي و جوامع انتخابي ارقام آزاد گرده‌افشان در مقابل نژاد شناسايي شده در شرايط آزمايشگاهي و گلخانه‌اي مورد ارزيابي قرار گرفتند. ميزان آلودگي بوته‌ها پانزده روز پس از مايه‌زني و بر اساس صفات ظاهري بيماري شامل مرگ گياهچه، اسپورزايي روي كوتيلدون‌ها، اسپورزايي در كوتيلدون و برگ‌هاي اصلي، كوتولگي، موزاييك، رنگ پريدگي و بد شكلي ارزيابي شد. با توجه به اهميت اين علايم و نقش آن‌ها در شدت بيماري براي هر كدام امتيازي منظور و ميانگين مجموع امتيازات هر ژنوتيپ به عنوان شاخص شدت بيماري (Disease Severity Index :DSI) براي تعيين واكنش لاين‌هاي آفتابگردان استفاده شد. بر اساس نتايج به دست آمده 64 ژنوتيپ به عنوان مقاوم (20 > DSI > 0)، و بقيه به عنوان نيمه مقاوم ، نيمه حساس، حساس و خيلي حساس ارزيابي شدند.

The soil samples containing the pathogen, Plasmopara halstedii, were collected, refreshed and mass-produced on susceptible cultivar Record, using whole seedling immersion method. The isolates were inoculated on standard differential lines to investigate the physiological races. Using the dominant race (race 100) of the pathogen in sunflower planting areas, 77 new Iranian sunflower genotypes including hybrids, restorer lines, CMS lines and individuals were evaluated against the disease under controlled conditions. Fifteen days post inoculation, the treated plants were evaluated based on six qualitative disease characteristics including damping-off, sporulation on cotyledons, sporulation on leaves and cotyledons, stunt, leaf mosaic or chlorosis and deformation. They were then converted to quantitative means based on their importance in disease development. Finally the average of the means as disease severity index (DSI) was used for evaluations. Based on the results, 64 genotypes were categorized as resistant and the rest were identified as moderately resistant, moderately susceptible, susceptible, and highly susceptible.