تحليل و پيش بيني آماري دوره هاي توفاني كوتاه مدت سبزوار با استفاده از زنجيره ماركف

رخداد حدود 90 درصد از بلاياي طبيعي جهان، در ارتباط با عوامل اقليمي است و در ميان آن ها، توفان بعد از سيل حدود 30 درصد از سهم اين بلايا را به خود اختصاص مي دهد. بنابراين با توجه به اهميت اين پديده ي اقليمي، در اين مقاله سعي شده است كه با استفاده از روش زنجيره ماركف دو حالته، به تحليل و پيش‌بيني روزهاي توفاني شهرستان سبزوار پرداخته شود. براي اين منظور ابتدا آمار روزانه باد ايستگاه سبزوار طي دوره آماري (1390-1350) تهيه گرديد و سپس روزهاي سال به دو گروه توفاني (كد 1) و آرام (كد 0) تقسيم‌بندي شد. نتايج حاصل از پردازش داده ها نشان داد كه حداكثر فراواني روزهاي توفاني در سال 1385 به 79 روز مي رسد كه طي دوره آماري مورد مطالعه، ماه فروردين با 113 روز توفاني، بيش‌ترين فراواني و بالعكس، ماه آبان با 19 روز توفاني، كم‌ترين فراواني را داشته‌اند. به عبارتي در سبزوار، بهار توفاني ترين و پاييز آرام‌ترين فصل سال محسوب مي شود. ارزيابي فصلي ماتريس احتمالات ماركف نيز نشان داد كه وقوع P11 يا دو روز توفاني پشت سرهم براي تمام فصول سال بيش تر از 20 درصد نيست. به طوري كه كمينه آن به ميزان 10 درصد در فصل پاييز و بيشينه آن به ميزان 19 درصد در فصل بهار رخ داده است. درحالي‌كه احتمال وقوع P00 يا دو روز غيرتوفاني پشت سرهم براي تمام فصول سال كم تر از 90 درصد نيست. در ادامه مشخص شد كوتاه ترين سيكل هوايي با طول مدت تقريبي 16 روز، متعلق به فصل بهار و بزرگ ترين آن نيز با طول مدت تقريبي 45 روز، مربوط به فصل پاييز است. همچنين در طي دوره مورد مطالعه تداوم توالي‌هاي توفاني يك روزه و دو روزه بيش ترين فراواني را داشته است