بررسي تاثير فرار مغزها بر توليد و تجارت خارجي ايران با استفاده از يك مدل تعادل عمومي قابل محاسبه

با گرايش كشورها به ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن، ﻣﯿﺪان رﻗﺎﺑﺖ از ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﮔﺴـﺘﺮش ﻣـﯽ­ﯾﺎﺑـﺪ و در اﯾﻦ روﻧﺪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﻣﻮﻓﻖ­ﺗﺮند ﮐﻪ ﻗﺪرت رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي در توليد و ﺗﺠﺎرت ﺑﯿﻦ­اﻟﻤﻠﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. يكي از مولفه­هاي موثر در افزايش قدرت رقابت كشورها در عرصه­هاي بين­المللي، نيروي انساني متخصص است. اين در حالي است كه ايران طي دهه­هاي اخير با نرخ بالايي از مهاجرت مغزها به كشورهاي توسعه يافته روبرو بوده است. اين مطالعه به بررسي تاثير فرار مغز­ها (مهاجرت نيروي انساني ماهر و تحصيل­كرده به خارج) بر توليد و تجارت خارجي ايران به تفكيك بخش­هاي اقتصادي با استفاده از يك مدل تعادل عمومي (GTAP) پرداخته است. براي اين منظور با استفاده از دو سناريوي شوك منفي عرضه نيروي متخصص به عنوان اثر مستقيم فرار مغزها و شوك منفي بهره­وري كل عوامل به عنوان اثر غير مستقيم فرار مغزها، اثر مهاجرت نيروي كار متخصص بر متغيرهاي توليد، صادرات، واردات و تراز تجاري مورد سنجش قرار گرفته است. نتايج حاكي از آن است كه فرار مغز­ها چه به صورت مستقيم و چه از طريق كاهش بهره­وري در مجموع آثار منفي بر توليد، صادرات، واردات و تراز تجاري كشور بر جاي مي­گذارد.