ارتباط پديده‌ي النينو- نوسان جنوبي (ENSO) با تغييرات اُزون كلي در ايران

Relationship Between El Nino Southern Oscillation (ENSO) and Total Ozone Variations in Iran

تغيير در لايه اُزون كه تحت عنوان نوسان اُزون كلي سنجش و اندازه‌گيري مي‌شود بخشي از دغدغه‌هاي بشر امروزي به عنوان يكي از علل و يا اثرات تغيير اقليم است. در اين پژوهش نوسانات اُزون كلي در گستره‌ي ايران مرتبط با پديده‌ي ENSO مورد ارزيابي قرار گرفت. براي اين منظور متوسط ماهانه اُزون كلي از سايت ماهواره‌اي پايگاه نقشه‌سازي طيف‌سنجي اُزون كلي (TOMS) از پايگاه داده‌اي NASA/GSFC در گره‌هاي با فاصله 25/1×1 درجه جغرافيايي و نيز متوسط ماهانه شاخص SOI به عنوان تعريف‌كننده شرايط وقوع النينو/لانينا استفاده شد. نتايج نشان داد تغييرات مقدار اُزون كلي نسبت به شاخص SOI با مدل رگرسيوني درجه سوم بهترين برازش را دارد و در سطح اطمينان 99% مي‌توان با استفاده از اين مدل نسبت به برآورد اُزون كلي اقدام كرد. ارتباط بين مقادير اُزون برآورد شده توسط مدل و شاخص SOI در سه مقياس سالانه، فصلي و ماهانه در تمام گستره‌ي ايران بجز ناحيه كوچكي در شمال غرب درماه جولاي معكوس، قوي و در سطح اطمينان 99% معنادار است. قوي‌ترين ضرايب همبستگي در ناحيه‌ي مركزي، جنوبي و جنوب شرقي كشور و ضعيف‌ترين روابط در شمال و شمال غرب كشور به‌دست آمد. بر اساس نتايج اين تحقيق مقدار اُزون كلي در گستره‌ي ايران در زمان وقوع النينو/لانينا، افزايش/كاهش مي‌يابد. مقدار اُزون كلي از جنوب به شمال زياد مي‌گردد كه شيب خط در زمان وقوع النينو بيشتر است.

Changing ozone layer which is measured as Total ozone (TO) oscillation name, are one of the modern human concerns as one of the causes or impacts of climate change. In this research, Total ozone oscillation in relationship with ENSO phenomena have been evaluated. To this aim, monthly mean data from Total Ozone Mapping Spectrometer (TOMS) in point by 1*1.25 degree of geographical distance and monthly mean southern oscillation index (SOI) as defining as El Nino and La Nina have been used. The results show that total ozone variations have the best fit to SOI index by Regression Cubic model and the total ozone could be estimated by this model on confidence level 99%. The relation between ozone values estimated by the model and the SOI index is inverse, strong and confidence in level significant 99% in annual, seasonal and monthly time scale in all aresa of Iran except a small area in the North West in July. Correlation coefficients were the strongest in the Central Region, South and Southeast of the country and the poor relations in the North and North West respectively. The results show that the total ozone in El Nino\La Nina occurrence will increase\decrease in all Iran areas. The value of (TO) increase from the south to north and the fitted line slope in El Nino is more.