مطالعه‌ي عوامل موثر در شكل گيري مخروط افكنه‌هاي گوزل‌دره و كرفس و بررسي فعاليّت‌هاي تكتونيكي در دامنه‌هاي جنوبي خرقان (همدان)

Study of Effective Factors in Gozal Darre and Karafs Alluvial Fans Formation and Investigation of Tectonical Activities on Southern Slope of Khrqan Mountain

مطالعه‌ي مخروط افكنه هاي منطقه به خاطر استقرار سكونتگاه ها، مراكز اقتصادي و انساني، تامين آب و عبور راه هاي ارتباطي نقش مهمي در زندگي انسان هاي ساكن در اين مناطق دارد. مخروط افكنه هاي گوزل‌دره و كرفس در دامنه هاي جنوبي ارتفاعات خرقان در استان همدان قرار گرفته است. هدف اين تحقيق بررسي عوامل موثر در شكل‌گيري مخروط افكنه هاي جنوبي ارتفاعات خرقان و بررسي ميزان فعاليّت‌هاي تكتونيكي در منطقه‌ي مورد مطالعه مي باشد. براي رسيدن به هدف فوق از روش هاي كتابخانه اي، آزمايشگاهي و ميداني استفاده شده است. مواد اين تحقيق نقشه هاي توپوگرافي، نقشه‌هاي زمين شناسي، داده‌هاي اقليمي و عكس هاي هوايي مي باشد. از نرم‌افزارهاي Arc GIS، Excel و Google Earth براي ترسيم نقشه ها و نمودارها و مشاهده‌ي عوارض استفاده شده است. بررسي شاخص هاي كمّي ژيومورفولوژي، نشان‌دهنده‌ي فعال و نيمه‌فعال بودن تكتونيك در منطقه مي‌باشد. به‌عنوان نمونه شاخص Vf با مقدار 11/0 و 72/0 و شاخص S با مقدار 14/1و7/1 به‌ترتيب براي حوضه‌ي گوزل‌دره و كرفس محاسبه شده است كه حاكي از فعال بودن فعاليّت‌هاي تكتونيكي در منطقه مي‌باشد. با توجه به داده‌ها و شواهد حاصل شده، در شكل گيري مخروط افكنه هاي منطقه عوامل مختلفي دخالت داشته اند، كه بيشترين اهميت مربوط به عامل تكتونيك است. نقش اقليم منطقه در سال هاي اخير در ارتباط با توسعه‌ي مخروط افكنه ها، كاهش پيدا كرده است. همچنين بين بسياري از ويژگي هاي مخروط افكنه‌هاي منطقه و حوضه‌هاي شكل‌دهنده‌ي آنها مثل فيزيوگرافي و وسعت حوضه‌ي آبخيز، روابط منظم و منطقي برقرار است. در مجموع نتايج تحقيق نشان مي دهد كه در شكل‌گيري مخروط افكنه‌هاي منطقه عامل تكتونيك به عنوان عامل اصلي و ساير عوامل مثل اقليم، ليتولوژي و غيره در رده‌ي بعدي قرار دارند.

The Gozal Darre and Karafs alluvial fans are located on southern slope of the Khrqan Mountains in Hamadan province. The aim of this study is to investigate the effective factors in the creation of southern heights of Khrqan alluvial fans and also to investigate tectonical activtes. To achieve this aim, we used library and field methods. The research materials are topographic and geologic maps, climatic deta and arial photography. Also we used Arc GIS, Google earth and excel soft wars, for observation of landforms, drawing maps and diagrams. The results showed that ence with different formation of alluvial fans; the most impottant factors are related to tectonical activites. Study of quantetive geomorphology index has shown that tectonic movements on the area are active and semi-active. For example Vf index with .11 and .72 and S index with 1.14 and 1.7 orderly for Gozal Darre and Karafs basin was estimated, that implication tectonic activities in the area. The evidence and data showed that the role of climatic factors reduced on alluvial fans in the area, in recent years. Also there are regular and logical relationship between alluvial fans features and upstream basins like basin area and morphometry in the study area. The total formation of this alluvial fan main factor is tectonic and other factors like climate, litology, rate and direction of slope is located in subsidiary levels.