بررسي تاثير مداخله آموزشي خانواده محور بر حمايت اجتماعي درك شده سالمندان ديابتي نوع 2:كاربرد تيوري شناختي اجتماعي

مقدمه: بيماري ديابت يكي از معضلات دوران سالمندي محسوب مي گردد. حمايتهاي خانواده به حفظ استقلال وي در درمان و مراقبت از خود كمك كرده و سبب كاهش هزينهاي درماني و بار ديابت مي گردد. هدف از اين مطالعه تعيين تاثير مداخله آموزشي خانواده محور بر ميزان حمايت اجتماعي درك شده در سالمندان ديابتي نوع 2 بود. روش: در اين مطالعه مداخله اي دو گروهي با گروه شاهد، سالمندان مبتلا به ديابت نوع دو واجد شرايط با استفاده از تخصيص تصادفي از مراكز بهداشتي درماني به دوگروه تقسيم شدند. ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه سه بخشي شامل اطلاعات دموگرافيك و مرتبط با بيماري، پرسشنامه استاندارد حمايت اجتماعي درك شده و ابزار محقق ساخته تيوري شناختي اجتماعي (SCT) بود. پس از انجام آزمون اوليه براي بستگاني كه با بيمار زندگي مي كردند (گروه مداخله)، برنامه آموزشي بر اساس سازه هاي تيوري شناختي اجتماعي (SCT) (دانش و درك موقعيت،انتظار پيامد، خودكارآمدي، خودمديريتي، خودكنترلي)، برگزارگرديد. داده هاي جمع آوري شده با استفاده از SPSS نسخه16 با آزمون هاي آماري در سطح معني داري كمتر از 05/0 تحليل شد. يافته ها: براساس آزمون آماري ويلكاكسون اختلاف معنا داري بين گروه مداخله و مقايسه در خصوص متغير حمايت اجتماعي و سازه هاي تيوري شناختي اجتماعي قبل از انجام مداخله وجود نداشت ( p > 0/05). اما بعد از مداخله اختلاف معناداري با هم داشتند (p < 0/001). آزمون آماري تي زوجي تنها در گروه مداخله در خصوص سازه هاي تيوري شناختي اجتماعي وحمايت اجتماعي اختلاف معنا داري را نشان داد (p < 0/001). نتيجه گيري: آموزش خانواده محور بر اساس مدل شناختي اجتماعي در بهبود روند مراقبت، كنترل بيماري ديابت و ارتقا حمايت خانواده از بيماران در سيستم بهداشتي درماني با بكارگيري از اين روشها در آموزش به بيمار و خانواده آنها مي تواند موثر باشد.

Introduction: diabetes is one of problems in aging. Family support helps to maintain independence and self-care which results in reducing diabetes cost and burden. This study aimed at evaluating the effect of a family-based social support educational intervention program among older people with type 2 diabetes. Method: In this interventional study, eligible elderly patients with type 2 diabetes participated in the study using randomized sampling. A three parts questionnaire including demographic and heath related variable, standard perceived social support instrument and self-designed questionnaire based on Social Cognitive Theory (SCT). After baseline, an educational program performed based on Social Cognitive Theory constructs (SCT) (knowledge and situation analysis, expected outcome, self-efficacy, self-management and self-control to relatives who lived with the subjects (the intervention group). Collected data was analyzed using SPSS version 16 with statistical tests at the significant level of p < 0.05. Results: Before intervention, there was no significant differences perceived social support and constructs of SCT between intervention group and compare based on Wilcoxon test (p > 0.05). But after the intervention, there was a statistical difference (p < 0.001) . SCTʹ structures and perceived social support just in the intervention group revealed a statistical differences using Paired t- Test (p < 0.001). Conclusion: family-centered educational program based on SCT can be effective in diabetes care improvement and family support promotion in health care systems.