بررسي تطبيقي اساسنامه هاي شركت ملي نفت ايران در دوره زماني 1333 تا 1356: ارائه اصولي براي اساسنامه جديد

شركت ملي نفت ايران (NIOC) به عنوان دومين شركت ملي بزرگ نفت دنيا و بزرگ ترين بنگاه اقتصادي كشور از اهميت انكارناپذيري برخوردار است و نحوه اداره و فعاليت آن بر تمامي عرصه هاي اقتصادي و سياسي جامعه تاثير مي گذارد. موضوع اصلاح اساسنامه شركت ملي نفت ايران سال هاست كه در محافل اجرايي و قانونگذاري كشور مطرح است. براي اين منظور مي توان دلايلي از جمله تفكيك وظايف حاكميتي از تصدي گري، تعيين محدوده اختيارات شركت نفت، حذف امتيازات زائد و تطابق با قوانين بالادستي جديد را برشمرد. اين مقاله با هدف پاسخگويي به اين سئوال كه «اساسنامه مطلوب شركت ملي نفت ايران از چه ويژگي ها و اصولي برخوردار است؟» تنظيم شده است. براي اين منظور اساسنامه هاي پيشين اين شركت و اساسنامه هاي شركت هاي ملي نفت منتخب دنيا مورد بررسي و جمع بندي قرار گرفت و همچون تنظيم اساسنامه شركت ملي نفت مبتني بر قوانين بالادستي حاكم بر صنعت نفت و گاز، تمركز شركت ملي نفت به امور تصدي گري و اجرايي و متعاقباً پرهيز از ورود به امور حاكميتي و نيز واگذاري تمام وظايف و اختيارات مربوط به صيانت، كنترل و نظارت بر عمليات بالادستي نفت و گاز به وزارت نفت پيشنهاد شده است. همچنين با توجه به ماهيت تخصصي و تجاري وظايف شركت ملي نفت بايد فعاليت هاي اين شركت در فضايي رقابتي و به دور از برخورداري از هر گونه امتيازات انحصاري خاص انجام شود. البته تا زماني كه شركت ملي نفت در معرض انواع ريسك هاي ذاتي فعاليت هاي خود قرار نگيرد، از توان لازم براي رقابت با سايرين برخوردار نخواهد شد.