اثر سن مزرعه و منطقه جغرافيايي بر عملكرد كلاله و برخي از خصوصيات خاك مزارع تحت كشت زعفران در شهرستان بيرجند

The effects of farm age and region type on stigma yield and soil chemical properties of saffron farms in Birjand county

به منظور بررسي اثر سن مزارع زعفران و نوع منطقه بر عملكرد و خصوصيات خاك مزارع زعفران، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با نه تكرار در شهرستان بيرجند در سال زراعي 91-1390 انجام و از تجزيه واريانس يكطرفه و تجزيه رگرسيون جهت تحليل آماري نتايج استفاده شد. فاكتورهاي مورد بررسي سن مزارع با سطوح دو، چهار و شش ساله و نوع منطقه در سه منطقه شمس‌آباد، بهدان و مهمويي بود. خصوصيات خاك نظير ماده آلي، هدايت الكتريكي، اسيديته خاك، فسفر و پتاسيم قابل جذب، درصد آهك و نيتروژن كل خاك اندازه گيري شد و اثرپذيري آنها از فاكتورهاي آزمايش و اثر آنها بر عملكرد زعفران در هر منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اثر سن بر خصوصيات خاك (به جز درصد آهك و پتاسيم قابل جذب) و عملكرد كلاله زعفران از نظر آماري معني‌دار بود. همچنين عملكرد كلاله و خصوصيات خاك به طور معني‌داري تحت تاثير منطقه قرار گرفتند. اثر متقابل منطقه و سن مزرعه بر اسيديته خاك، پتاسيم قابل جذب و عملكرد كلاله زعفران از نظر آماري معني‌دار نبود. ارتباط معني‌داري بين سن مزرعه و عملكرد كلاله زعفران در تمام مناطق مورد مطالعه مشاهده شد؛ به طوري كه با افزايش سن مزرعه تا چهارسال عملكرد كلاله زعفران در مناطق مهمويي، بهدان و شمس آباد به ترتيب به ميزان 300، 246 و 233 درصد افزايش و پس از آن به ترتيب به ميزان 50، 54 و 48 درصد كاهش يافت. نتايج كلي تحقيق، حاكي از تفاوت خصوصيات شيميايي خاك در مناطق مورد مطالعه بود كه همراه با سن مزرعه، عملكرد كلاله زعفران را تحت تاثير معني دار قرار مي دهد.

In order to investigate the effects of farm age and region type on yield and soil chemical properties of saffron fields in Birjand county, an experiment was carry out as by using regrasion analysis and variance analysis factorial layout with 9 replications in birjand during growing season of 2011-2012. The factors were included three farm ages (two, four and six years old) and three region types (Shams abad, Behdan and Mahmuei). Soil characteristics such as organic matter, electrical conductivity (EC), pH, absorbable P and K, percent of lime and total N were measured at each region and their effects on stigma yield of saffron were evaluated. The results showed that the age of saffron farms had significant effect on chemical properties of soil (except on lime and potassium percentage). The saffron stigma yield and soil properties were affected significantly by regions. A significant relationship was also observed between farm age and saffron stigma yield in all studied regions. Stigma yield of saffron increased (300, 233 and 246 percent for Mahmouei, Shamsabad and Behdan, respectively) when farms age was increased to four years. After this age, saffron yield was decresed up to 50, 48 and 54 percent at the same locations, respectively. The results indicated that soil chemical characteristics were different in studied regions and it along with farm age had significant effect on yield of saffron fields in Birjand county.