رويكردي زبان شناختي پيرامون چند معنايي واژه «رحمه» در قرآن

A Linguistic Approach to the Polysemy of the Qurʹʹanic Word "Rahmat"

زبان مجموعه اي از واژگان زنده و پوياست كه همواره در حال نوزايي و گسترش معنايي هستند. در بررسي هاي معناشناختي مطالعات زبان شناسي، چند معنايي ««Polysemy يكي از مهم ترين موضوعات قابل طرح در همه سطوح زباني بوده كه از آن جمله، مي توان به چند معنايي واژگاني يا همان چند معنايي جانشيني اشاره نمود. در رويكردهاي زبان شناختي نسبت به مفهوم واژگان، همواره با معاني اي روبرو هستيم كه تحت تاثير عناصر هم نشين خود در يك نظام ساختاري قرار گرفته اند و تحليل معناشناختي آن ها با توجه به رابطه دو سويه ميان عناصر اين نظام و فرايند گفتمان متن صورت مي-پذيرد. توجه به بافت زباني و كليت متن پس از بررسي ريشه شناختي و كشف ميدان معنايي يك واژه، سير معنايي و در نتيجه چند معنايي آن را به خوبي نشان مي دهد. يكي از مهم ترين محورهاي بررسي و پژوهش قرآني، كشف و تبيين دقيق معاني واژگان در ساختار كلام الهي است تا بدين طريق، درك و دريافت گزاره هاي ديني برآمده از آن ها هموار گردد. آنچه در اين جستار بدان پرداخته مي شود بررسي زبان شناختي چند معنايي واژه «رحمه» در قرآن كريم است كه سير معنايي اين واژه را در ساختار آيات قرآن تبيين نموده و وجوه متعدد معنايي آن را در ارتباط با هسته مركزي معنا و همچنين تاثير واحدهاي هم نشين با تكيه بر كتب تفسيري قرآن كريم مشخص مي نمايد. در اين بررسي، واژه «رحمه» در قرآن كريم وجوه معنايي متعددي چون دين اسلام، بهشت، ايمان، باران، روزي و ... دارد كه همه اين معاني در ارتباط با هسته اصلي معنا و روابط مفهومي با ديگر واحدهاي زباني در ساختار كلام پردازش مي شوند.

Any language constitute a set of dynamic words that are being constantly reborn hence find expansion of meaning. In semantic studies of linguistics, polysemy is one of the most important issues to be considered at all language levels including lexis, i.e. paradigmatic polysemy. Linguistic approaches to lexicon always accompany wordsʹ senses influenced by collocates in a structural system, the semantic analysis of which is carried out with regard to the mutual relationships between the elements in the given system and the discourse process. Considering the linguistic context and the totality of the text following an etymological analysis of a word, and its semantic field, clearly depicts the development of the word and thus its polysemy. A main part of Qurʹanic studies and research is discovering and elucidating the exact meaning of words in the structure of the Divine Word so that the perception of religious propositions may be facilitated. In this paper, the polysemy of the Qurʹanic word "rahmat" is studied to illuminate its semantic development in the Qurʹanic ayahs and its multiple semantic aspects in relation to the core meaning as well as the effect of collocates using Qurʹanic commentaries. The word "rahmat" enjoys several semantic aspects like Islam, the Paradise, Faith, Rain, Subsistence, etc., all of which are processed in respect to the core meaning and conceptual relations with other linguistic units within the discourse structure.