بررسي مقايسه‌اي برآورد ظرفيت‌هاي تجاري بين ايران و كشورهاي گروه دي هشت براساس الگوهاي متعارف تجارت بين‌الملل

Comparative Study of Trade Capacities Estimation between Iran and D-8 Countries Based on Common Patterns of International Trade

كشورهاي دي هشت به‌دليل عضويت آنها در سازمان تجارت جهاني، از يك‌سو به عنوان يك رقيب در عرصه تجارت جهاني و از سوي ديگر به عنوان يك فرصت در راستاي انتقال سرمايه و تكنولوژي براي كشور ايران محسوب مي‌شوند. به دليل اهميت اين موضوع، مطالعه حاضر بر اساس شاخص‌هاي متعارف مربوطه از ابعاد گوناگون به ارزيابي و برآورد ظرفيت‌هاي تجاري بين ايران و ساير كشورهاي گروه دي هشت پرداخته است. معيار كسينوس نشان داد كه درجه تشابه و مكملي تجاري دوجانبه ايران با كشورهاي تركيه، بنگلادش، اندونزي و مالزي بالاست. همچنين صادرات كشور ايران درجه تشابه بالايي با واردات كشور پاكستان دارد. در مقابل مصر و ايران كمترين زمينه توسعه تجارت را دارند. همچنين بر اساس محاسبات پتانسيل تجاري؛ كشور ايران با كشورهاي تركيه، اندونزي و مالزي داراي ظرفيت‌هاي تجاري دو جانبه بالا و با كشور پاكستان نيز داراي ظرفيت صادراتي بالايي است. از سوي ديگر كشور ايران صرفاً داراي ظرفيت بالاي وارداتي از كشور بنگلادش است. بر اساس شاخص مزيت نسبي آشكار شده نيز به ترتيب كشورهاي پاكستان، مصر، تركيه، اندونزي، مالزي، ايران، بنگلادش و نيجريه رتبه‌هاي اول تا هشتم را از نظر تنوع گروه‌هاي كالايي داراي مزيت نسبي صادراتي به خود اختصاص داده‌اند. نتايج حاصل از بررسي شاخص درايسدل نيز مبين امكان توسعه تجارت بين ايران و كشورهاي اندونزي و پاكستان مي‌باشد.

On the one hand, D-8 countries due to their membership in the WTO, are considered as a competitor in the field of world trade, but on the other hand as an opportunity to transfer capital and technology for Iran. Because of this, the current study based on relevant conventional indices from various aspects dealt with assessment of trade capacities between Iran and other D-8 countries. The cosine measure showed that the degree of the similarity and complementary of Iran’s bilateral trade with Turkey, Bangladesh, Indonesia and Malaysia is high. Iran has also exporting high degree of the similarity with Pakistanʹs imports. In contrast, Egypt and Iran have the lowest potential for business development. Also, based on calculations of commercial potential ; Iran has high bilateral trade capacity with Turkey, Indonesia and Malaysia and has high export potential with Pakistan. On the other hand, Iran is the only country with a high importing capacity with Bangladesh. Also, based on revealed comparative advantage index, Pakistan, Egypt, Turkey, Indonesia, Malaysia, Iran, Bangladesh and Nigeria are the first to the eighth rank of comparative exports advantage in terms of variety of commodity groups. Results of the Drysdale index is also indicate the possibility of trade development between Iran, Indonesia and Pakistan.